Komitet ds. ESG działający przy Krajowej Izbie Gospodarczej opublikował stanowisko w odpowiedzi na konsultacje prowadzone przez Komisję Europejską dotyczące uproszczenia regulacji środowiskowych. Dokument odnosi się do istotnych wyzwań, z jakimi mierzą się przedsiębiorcy – zwłaszcza MŚP – w kontekście nadmiernie skomplikowanych i kosztownych obowiązków raportowych.

Komitet wyraźnie popiera działania Komisji Europejskiej zmierzające do ograniczenia biurokracji przy jednoczesnym zachowaniu wysokich standardów ochrony środowiska i zdrowia publicznego. W stanowisku przedstawiono konkretne rekomendacje m.in. w zakresie centralizacji i cyfryzacji raportowania, proporcjonalności obowiązków, podejścia opartego na ryzyku oraz harmonizacji przepisów w skali całej Unii Europejskiej.

Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią stanowiska – to ważny głos polskiego biznesu w europejskiej debacie o przyszłości regulacji środowiskowych.

Stanowisko Komitetu Krajowej Izby Gospodarczej ds. ESG w sprawie propozycji uproszczeń regulacji środowiskowych

W odpowiedzi na konsultacje Komisji Europejskiej dotyczące uproszczenia obciążeń administracyjnych w przepisach środowiskowych Komitet ds. ESG KIG popiera inicjatywę Komisji Europejskiej w zakresie uproszczenia przepisów środowiskowych przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu ochrony środowiska i zdrowia publicznego.
Z perspektywy przedsiębiorst, w szczególności MŚP, obecny system raportowania i kontroli środowiskowej jest nadmiernie skomplikowany, kosztowny i rozproszony. Uproszczenia są niezbędne, aby firmy mogły koncentrować się na realnych działaniach prośrodowiskowych, a nie na biurokracji.

1. Centralizacja i cyfryzacja raportowania
Komitet rekomenduje utworzenie jednolitego systemu raportowania środowiskowego na poziomie UE, opartego na zasadzie „once-only”. Dane wprowadzane raz przez przedsiębiorstwo powinny być wykorzystywane w wielu procesach i aktach prawnych (np. CSRD, PPWR, EUDR, CBAM).

Obecny system, oparty na wielu krajowych i unijnych rejestrach (ROP, odpady, SCIP), prowadzi do nadmiernej biurokracji i dublowania obowiązków. Cyfryzacja oraz integracja w ramach jednej platformy pozwolą obniżyć koszty administracyjne, poprawić jakość danych i odciążyć MŚP.

Komitet popiera również integrację SCIP z innymi bazami (REACH, DPP), ograniczenie raportowania wyłącznie do substancji SVHC oraz przygotowanie prostych checklist ESG i formularzy online dla MŚP. Zdaniem Komitetu niezbędne jest uproszczenie interfejsu SCIP, a w dłuższej perspektywie zastąpienie jej prostszymi narzędziami, takimi jak cyfrowe karty SDS czy API do automatycznej wymiany danych.

2. Proporcjonalność obowiązków dla MŚP
Komitet podkreśla konieczność stosowania zasady proporcjonalności wobec MŚP. W praktyce oznacza to:

• uproszczone formularze raportowe i progi zwalniające,
• okresy przejściowe dla mikrofirm,
• darmowe narzędzia cyfrowe (np. kalkulatory śladu węglowego, emisji GHG w CBAM),
• jasne zasady stosowania progów ilościowych (np. próg 50 ton w CBAM/EUDR powinien obejmować łącznie wszystkie przepływy niskowartościowe, a nie być liczony osobno dla każdego produktu).
• Takie rozwiązania pozwolą zachować cele klimatyczne i środowiskowe, przy jednoczesnym ograniczeniu nadmiernych kosztów administracyjnych.

3. Podejście oparte na ryzyku
Komitet rekomenduje, aby obowiązki raportowe i kontrolne były nakładane wyłącznie tam, gdzie istnieje realny wpływ środowiskowy lub podwyższone ryzyko.

Woda – raportowanie powinno być powiązane z faktycznym stresem wodnym. Firmy działające w regionach o niskim ryzyku powinny mieć uproszczone obowiązki, a podmioty operujące w obszarach krytycznych wymogi pełniejsze. Konieczne jest stworzenie krajowych baz danych stresu wodnego oraz wdrożenie jednolitej metodologii (np. zgodnej z ESRS E3).

Green claims – Komitet sprzeciwia się obowiązkowej weryfikacji ex-ante wszystkich deklaracji środowiskowych. Takie rozwiązanie należy stosować wyłącznie w przypadkach podwyższonego ryzyka, np. w odniesieniu do SVHC lub obszarów narażonych na greenwashing. Komisja powinna przygotować listę obszarów ryzyka i uproszczone procedury dla MŚP.

EUDR – Komitet popiera wprowadzenie kategorii „znikome ryzyko” dla krajów o trwałym, minimalnym ryzyku wylesiania (np. Polska), a także dla państw o rosnącym stopniu zalesienia i sprawnym systemie zarządzania lasami i ochroną środowiska. Jednocześnie zaleca się stosowanie jednolitych zasad oceny ryzyka w całej UE, aby zapewnić porównywalność procedur i uniknąć zakłóceń konkurencji. Konieczne jest także wprowadzenie mechanizmu cyklicznej rewizji list ryzyka, aby zapobiec utrwalaniu nieaktualnych ocen.

4. Harmonizacja i spójność w UE
Komitet rekomenduje ujednolicenie definicji, szablonów raportowania i harmonizację terminów sprawozdawczych w ramach różnych dyrektyw i rozporządzeń.

Rolnictwo regeneratywne – brak spójnej definicji na poziomie UE stanowi barierę we wdrażaniu praktyk rolnych i leśnych przywracających funkcje ekosystemów. Konieczne jest opracowanie jednolitej definicji i włączenie jej do Wspólnej Polityki Rolnej.

EPR – za konieczną uznać należy harmonizację danych produktowych (np. w oparciu o system GS1) w całej UE, bez krajowych modyfikacji.

Przepisy chemiczne – potrzebna jest konsolidacja regulacji (REACH, CLP, RoHS, POP) w postaci jednej „kartoteki substancji”, wspólnej dla całej UE.

Dyrektywy wodne (WFD & Floods) – raportowanie powinno zostać ujednolicone poprzez wspólne terminy (np. co 3 lata), jednolite szablony oraz stosowanie jednej platformy.

5. Wkład w procesy finansowania i inwestycji

• Komitet rekomenduje, aby procesy związane z oceną oddziaływania na środowisko (EIA) były bardziej praktyczne i spójne z wymogami Taksonomii UE i CSRD:
• jasne zdefiniowanie pojęcia „powiązanych instalacji” i umożliwienie wydawania jednego pozwolenia dla całości projektu,
• dobrowolne uwzględnienie w aplikacji elementu DNSH (Do No Significant Harm), co pozwoli inwestorom lepiej powiązać projekty z Taksonomią UE i ułatwi raportowanie,
• wzmocnienie roli streszczenia niespecjalistycznego (NTS), które powinno być samodzielnym dokumentem, użytecznym nie tylko dla administracji i opinii publicznej, ale również dla dialogu z interesariuszami i instytucjami finansowymi.

Podsumowanie
Komitet ds. ESG KIG postuluje, aby inicjatywa Komisji Europejskiej skoncentrowała się na:

• centralizacji i cyfryzacji raportowania (jeden portal, zasada „once-only”),
• proporcjonalności wymogów wobec MŚP (progi, okresy przejściowe, narzędzia cyfrowe),
• podejściu opartym na ryzyku (stres wodny, SVHC, greenwashing, wylesianie),
• harmonizacji i spójności w UE (jednolite szablony, definicje, terminy),
• lepszej integracji procesów środowiskowych z finansowaniem inwestycji (EIA, DNSH, NTS).

Tylko takie podejście pozwoli zmniejszyć obciążenia administracyjne, zapewniając jednocześnie skuteczną ochronę środowiska i konkurencyjność przedsiębiorstw w UE.