Przegląd tygodniowy Ambasady RP w Dar es Salaam, 17-24 maja

Tanzania. Dyskusja publiczna w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę

Artykuł ambasadorów państw członkowskich UE opublikowany.
18 maja br. w największym anglojęzycznym prywatnym dzienniku „The Citizen” i suahilijęzycznym dzienniku „Mwananchi” ukazał się artykuł dot. stanowiska UE wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę, przygotowany przez tutejszą Delegaturę UE we współpracy z placówkami państw członkowskich.

Obszerny materiał, zatytułowany „War in Ukraine” wskazuje na nieuprawniony i nielegalny charakter rosyjskiego ataku na państwo sąsiednie, podkreślając, że wojna wynika z imperialistycznych ambicji władz w Moskwie, a nie jak to próbują one przedstawić, z zagrożenia wywołanego aktywnością NATO i współpracą Paktu z Ukrainą.

Artykuł wskazuje też na szereg konsekwencji tej wojny dla globalnego porządku politycznego i gospodarczego oraz sytuacji w samej Tanzanii wskutek wzrostu cen paliw i zbóż – które, jak jasno podkreśla, wynikają przede wszystkim z rosyjskiej blokady ukraińskich portów i ataków na infrastrukturę żywnościową Ukrainy. Zaznacza także, że polityczne skutki tej wojny wymagają odniesienia się przez całą społeczność międzynarodową, a jej konsekwencje gospodarcze dotkną także Tanzanii, choćby w postaci ryzyka zmniejszenia środków rozwojowych, które mogą zostać przekierowane na odbudowę Ukrainy. Zwraca jednak także uwagę, że konflikt może wywołać także potrzebę bliższej współpracy, choćby w obszarze zwiększonego zapotrzebowania Europy na afrykański gaz i ropę naftową.  

Ciąg dalszy Przeglądu

Tanzania. Francja planuje inwestycje i pomoc dla Tanzanii na poziomie 4,2 mld USD w ciągu najbliższych 5 lat.  Jak zadeklarował ambasador Francji Nabil Hajlaoui w trakcie konferencji z udziałem 40 dużych francuskich firm, która odbyła się 18 maja br. w Dar es Salaam, francuski sektor rządowy i prywatny planuje w ciągu najbliższych 5 lat zainwestować w Tanzanii kwotę 4,2 mld USD, co obejmie sektory energetyki, transportu i logistyki, transportu morskiego, wody i kanalizacji, telekomunikacji oraz opieki zdrowotnej. Jak stwierdził amb. Hajlaoui, Francja posiada ambicję stania się największym europejskim inwestorem w Tanzanii, a przyjazd 40 przedstawicieli wielkiego biznesu jest wynikiem zaproszenia skierowanego przez prezydent Samię Suluhu Hassan podczas jej wizyty w Paryżu w lutym br. Obecny na konferencji przedstawiciel Business France, Jerome Revole, zasygnalizował również zainteresowanie współpracą w uruchomieniu środków z liczącej 300 mld EUR inicjatywy Global Gateway.    

Komentarz: Francja od kilku lat prowadzi intensywną kampanię inwestycyjną i pomocową w Tanzanii, a jej największe projekty obejmują budowę ropociągu z ugandyjskiego miasta Hoima do tanzańskiego portu Tanga, budowę łącznika wschodnioafrykańskiej i południowoafrykańskiej sieci energetycznej, wsparcie telekomów czy inwestycje w prywatną opiekę zdrowotną. Jednocześnie francuski eksport do Tanzanii obejmuje silniki i części zamienne dla samolotów, sprzęt laboratoryjny, szczepionki i leki weterynaryjne oraz maszyny na wyposażenie ferm zwierzęcych. Francuskie zaangażowanie w Tanzanii ma charakter strategiczny, równolegle obserwujemy rozrost instytucji wspierających współpracę rozwojową i inwestycje. W efekcie uzyskanie przez Francję pozycji największego europejskiego inwestora jest realne, szczególnie w sytuacji, gdy tradycyjnie silny brytyjski biznes częściowo wycofał się z Tanzanii w okresie rządów prezydenta J. Magufuli (2015-21). Interesujące z naszego punktu widzenia są francuskie zdolności w zakresie łączenia środków rozwojowych z inwestycjami prywatnymi oraz skuteczność uzupełniania działań środkami pozyskiwanymi z instytucji i funduszy międzynarodowych. Należy jednak pamiętać, że francuska ofensywa opiera się także na zdolności do zmobilizowania na wsparcie biznesu dużych środków publicznych na poziomie setek milionów EUR rocznie oraz istotnych zasobów ludzkich – personel tut. ambasady Francji liczy kilkadziesiąt osób, nie licząc funkcjonującej odrębnie francuskiej agencji rozwojowej AFD.   

Tanzania. Cyfryzacja portu na Zanzibarze z udziałem fińskich technologii ma podwoić dochody tej instytucji. W ubiegłym tygodniu dokonano uruchomienia infrastruktury cyfrowej zarządzającej funkcjonowaniem portu Malindi na obrzeżach stolicy Zanzibaru, która ma w założeniu doprowadzić do podwojenia dochodów (w tym podatkowych) z funkcjonowania portu do poziomu ok. 3,5 mln USD miesięcznie. Projekt wdrożył lokalny wykonawca – firma Fortris we współpracy z pochodzącym z Finlandii przedsiębiorstwem Wartsila Voyage. 

Komentarz: O ile rozmiar przedsięwzięcia na chwilę obecną jest stosunkowo nieduży – port Malindi jest w stanie w przyjąć naraz tylko jeden 130-metrowy statek handlowy – to perspektywy rozszerzenia projektu są dosyć obiecujące z uwagi na projektowany obecnie w odległości 20 km od stolicy nowy port oceaniczny. W przypadku sprawdzenia się fińskich technologii w praktyce, Wartsila Voyage będzie więc na bardzo dobrej pozycji, aby wdrożyć swoje rozwiązania na znacznie większą skalę. Nastawienie kraju na handel i błękitną gospodarkę stanowią priorytet dla władz Zanizbaru, zamierzających w przyszłości właśnie na tych sektorach – obok turystyki – oprzeć rozwój gospodarczy archipelagu.  

Rwanda. Forum biznesowe w Kigali z udziałem 18 firm ze Słowacji. 18 słowackich firm reprezentujących sektory energetyki, rolnictwa, edukacji, opieki zdrowotnej i ICT wzięło udział z zorganizowanym 17 maja br. w Kigali przez Słowacką Agencję Rozwoju Inwestycji i Handlu oraz Radę Rozwoju Rwandy (Rwanda Development Board, RDB) forum biznesowym. W forum wzięło udział również około 70 rwandyjskich przedsiębiorców. W trakcie wizyty w Rwandzie podpisano porozumienia (MoU) o współpracy w obszarach rolnictwa i energetyki.

Komentarz: misja biznesu słowackiego wpisuje się w trend z ostatnich kilku miesięcy, kiedy to Rwandę odwiedził szereg europejskich delegacji gospodarczych, w tym francuskiej, belgijskiej i hiszpańskiej. Potwierdza to odbudowę międzynarodowej współpracy gospodarczej Rwandy z zagranicą, ale także daleko bardziej istotne rosnące zainteresowanie europejskiego biznesu rynkiem Rwandy, który staje się najwygodniejszym miejscem lokalizacji inwestycji w regionie Afryki Środkowej i Wschodniej, w szczególności w takich obszarach jak górnictwo, energetyka i branża ICT. W trakcie mojej wizyty w Kigali w ub. tygodniu przedstawiciele sektora pośrednictwa handlu nieruchomościami niezależnie potwierdzali przygotowania kilkunastu (w tym kilku europejskich) państw do uruchomienia swoich przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych w Rwandzie. Wynika to nie tylko ze stosunkowej atrakcyjności miejscowego rynku, ale również z faktu, że Rwanda z uwagi na jej ambicje polityczne i gospodarcze, staje się bramą do regionu Wielkich Jezior w tym Burundi czy bogatych w surowce naturalne wschodnich obszarów Demokratycznej Republiki Konga.   

Rwanda. 17,6 mln EUR wsparcia z Belgii na program ochrony socjalnej pracowników. 20 maja br. Belgia i Rwanda podpisały w Kigali porozumienie dwustronne o utworzeniu dobrych miejsc pracy (decent jobs), które przewiduje udzielenie przez Belgię wsparcia rozwojowego w wysokości 17,6 mln EUR z przeznaczeniem na budowę małych i średnich przedsiębiorstw, zapewnienie przez pracodawców przestrzegania międzynarodowych i rwandyjskich norm prawa pracy, budowę sieci pracowników społecznych oraz działania w obszarze dialogu społecznego w sektorach górnictwa, budownictwa i przetwórstwa. Porozumienie, obejmujące miasto Kigali i 5 regionów Rwandy jest częścią szerszego programu belgijskiej pomocy rozwojowej udzielanej poprzez agencję Enabel, a jego pozostałe komponenty będą realizowane w sąsiedniej Ugandzie i Demokratycznej Republice Konga.

Komentarz: belgijskie wsparcie odnosi się do sektorów przeżywających największym boom rozwojowy w regionie Wielkich Jezior, a jednocześnie obszarów, gdzie prawa pracowników, często krańcowo ubogich i niewykształconych, są nagminnie łamane. Krańcowym przypadkiem była tu nagłośniona kilka tygodni temu sprawa chińskiego przedsiębiorcy górniczego, któremu udowodniono znęcanie się i nagminne używanie bicza wobec prostych górników (artisanal miners) pracujących w jego kopalni. Belgia udziela więc wsparcia, a jednocześnie buduje swój wizerunek wobec Rwandyjczyków w obszarach, gdzie ma istotną przewagę nad podmiotami azjatyckimi czy afrykańskimi. Dodatkowym wymiarem przedsięwzięcia jest tu edukacja i budowa stabilnych miejsc pracy przede wszystkim na obszarach miejskich. Jak wynikało z rozmowy z ambasadorem Belgii w Rwandzie B. Versmessenem podczas mojej ubiegłotygodniowej wizyty w Kigali, rozwój miejski, w tym jego wymiar społeczny jest elementem spajającym cała filozofię rozwojową i inwestycyjną Belgów w Rwandzie. Wynika to z faktu, iż kluczowym wyzwaniem stojącym przed tym krajem jest utrzymanie stabilności w warunkach bardzo dużej populacji na niewielkim terenie – zagęszczenie ludności w Rwandzie należy do najwyższych na świecie. W efekcie presja na szybki rozwój kraju jest ogromna, bo stawką jest możliwa destabilizacja wynikająca z ograniczonej ilości zasobów takich jak ziemia czy woda już w krótkiej perspektywie czasowej. Rwanda nie posiada więc luksusu przestrzeni na popełnienie pomyłek, jakie ma np. sąsiednia Tanzania, której terytorium i zasoby mogą utrzymać znacznie większą populację niż ta, która zamieszkuje ten kraj obecnie.