Opinia
Krajowej Izby Gospodarczej
do projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia „Polityki Zakupowej Państwa na lata 2026–2029”

Krajowa Izba Gospodarcza (KIG), reprezentująca interesy polskich przedsiębiorców,
z uwagą zapoznała się z projektem „Polityki Zakupowej Państwa na lata 2026–2029”
(dalej: PZP 2026-2029). Jako organizacja samorządu gospodarczego, której celem jest wspieranie rozwoju polskich firm, w szczególności z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), przedstawiamy poniżej nasze stanowisko oraz kluczowe rekomendacje.

I. OCENA OGÓLNA

Krajowa Izba Gospodarcza pozytywnie ocenia kierunki wyznaczone w projekcie nowej Polityki,
w szczególności uznanie budowania potencjału MŚP za jeden z trzech głównych priorytetów. Dostrzegamy i popieramy diagnozę, że barierą dla MŚP nie są same procedury ustawowe,
lecz sposób ich stosowania i formułowania warunków przez zamawiających.

Jednakże, w ocenie KIG, proponowane w dokumencie instrumenty mają charakter zbyt miękki. Używanie sformułowań typu „zamawiający powinni” lub „rekomenduje się” w odniesieniu
do kluczowych mechanizmów wsparcia rodzi uzasadnioną obawę, że w praktyce urzędniczej, nastawionej na minimalizację ryzyka, rozwiązania te pozostaną martwym przepisem.

Aby PZP 2026-2029 stała się realnym impulsem dla polskiej gospodarki, a nie tylko zbiorem życzeń, niezbędne jest nadanie wybranym działaniom charakteru obligatoryjnego.

II. UWAGI SZCZEGÓŁOWE I REKOMENDACJE

1. Obligatoryjny „Test MŚP” jako warunek wszczęcia postępowania

Projekt wprowadza narzędzie „Test MŚP” – listę kontrolną mającą na celu weryfikację
czy zamówienie nie eliminuje mniejszych podmiotów. Obecnie dokument jedynie zaleca jego stosowanie.

Stanowisko KIG: Postulujemy, aby przeprowadzenie i udokumentowanie „Testu MŚP” stało
się obowiązkiem, a nie zaleceniem, dla wszystkich zamawiających z administracji rządowej
w postępowaniach powyżej progu 130 tys. zł. W szczególności obligatoryjne musi stać się pisemne uzasadnienie w protokole postępowania w przypadku:

• Braku podziału zamówienia na części (tzw. parcelacji).
• Wymagania od wykonawców doświadczenia nieproporcjonalnego do zakresu zamówienia.

Brak podziału zamówienia na mniejsze części jest jedną z głównych barier wejścia dla polskich firm rodzinnych, które nie są w stanie konkurować z globalnymi konsorcjami o wielomilionowe kontrakty.

2. Bezpieczeństwo finansowe MŚP – wymóg, a nie opcja

Projekt PZP 2026-2029 słusznie zauważa, że finansowanie i płatności są kluczowe dla oceny ryzyka przez MŚP. Dokument zaleca stosowanie zaliczek, płatności częściowych oraz terminów płatności 7-14 dni.

Stanowisko KIG: Wnioskujemy o usztywnienie tych zapisów. Zamawiający publiczni nie powinni kredytować swojej działalności kosztem płynności polskich przedsiębiorców. Rekomendujemy wprowadzenie do Polityki zapisu o obligatoryjnym stosowaniu:

• Maksymalnie 14-dniowych terminów płatności w umowach, w których bezpośrednim wykonawcą zamówienia z sektora publicznego jest podmiot z sektora MŚP.
• Zaliczek lub płatności częściowych w każdym kontrakcie realizowanym przez MŚP, którego czas trwania przekracza 6 miesięcy (w projekcie mowa o 12 miesiącach, co jest okresem zbyt długim w obecnych warunkach gospodarczych).

3. Preferencje dla „Komponentu Krajowego” w ramach bezpieczeństwa państwa

Priorytet II dokumentu łączy bezpieczeństwo państwa z koniecznością skracania łańcuchów dostaw i oparcia ich o zasoby krajowe. KIG w pełni popiera podejście, w którym wybór lokalnego dostawcy jest traktowany jako element budowania odporności państwa na kryzysy.

Stanowisko KIG: Apelujemy o pilne doprecyzowanie definicji „komponentu krajowego” oraz wprowadzenie mechanizmów, które wymuszą na zamawiających strategicznych
(np. infrastruktura krytyczna, energetyka) premiowanie w kryteriach oceny ofert wykonawców gwarantujących bezpieczeństwo dostaw poprzez lokalizację zaplecza produkcyjnego i usługowego w Polsce lub EOG.

4. Aktywne wykorzystanie Bazy Przedsiębiorców

Projekt zapowiada stworzenie „Bazy przedsiębiorców zainteresowanych zamówieniami publicznymi” na platformie pzp.gov.pl.

Stanowisko KIG: Baza ta nie może być pasywnym rejestrem. Postulujemy, aby zamawiający mieli obowiązek weryfikacji tej bazy na etapie szacowania wartości zamówienia i analizy potrzeb.
Jeśli w bazie znajdują się polskie podmioty MŚP zdolne zrealizować zamówienie, zamawiający powinien mieć obowiązek rozważenia zastosowania trybów konkurencyjnych dostępnych dla tych podmiotów lub podziału zamówienia na części.

5. Brak wytycznych dla zamówień na infrastrukturę ochrony ludności

Projekt Polityki w Priorytecie II (art. 4 pkt 1) w sposób niewystarczający odnosi się do kwestii bezpieczeństwa dokumentacji, ograniczając się do ogólnych wzmianek. Dokument całkowicie pomija infrastrukturę ochrony ludności (schrony, Obiekty Zbiorowej Ochrony – OZO), nie zawiera odniesień do ustawy o ochronie informacji niejawnych ani procedur weryfikacji bezpieczeństwa wykonawców. Brak standardów w tym zakresie prowadzi do niespójności procedur przetargowych w JST, trudności w koordynacji szczebla centralnego z lokalnym oraz generuje ryzyko ujawnienia wrażliwych danych o lokalizacji obiektów strategicznych.

Stanowisko KIG: Konieczne jest uzupełnienie Polityki o dedykowany moduł dotyczący infrastruktury ochrony ludności oraz doprecyzowanie zasad bezpieczeństwa. Rekomendujemy wprowadzenie:

• Dwupoziomowego systemu informacji: rozdzielenie informacji jawnych (ogólny opis, kryteria, statystyki) od niejawnych (dokładne lokalizacje, parametry techniczne, harmonogramy).
• Ścisłych procedur ochrony informacji niejawnych oraz ograniczenie publikacji danych wrażliwych w Biuletynie Zamówień Publicznych.
• Wymogu certyfikacji bezpieczeństwa dla wykonawców realizujących inwestycje w OZO.
• Standardów współpracy z JST, obejmujących planowanie, wnioskowanie o finansowanie oraz realizację w formule Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (PPP).
• Mechanizmów „Testu MŚP” dla lokalnych przedsiębiorców, aby umożliwić im udział
  w budowie i rewitalizacji infrastruktury ochronnej.

III. PODSUMOWANIE

Krajowa Izba Gospodarcza stoi na stanowisku, że „Polityka Zakupowa Państwa 2026-2029”
jest dokumentem potrzebnym i dobrze zdiagnozowanym, jednak w obecnym kształcie zbyt asekuracyjnym. Aby osiągnąć zakładany cel – tj. zwiększenie udziału MŚP w zamówieniach powyżej 60-65% – państwo musi przejść od roli doradcy do roli aktywnego kreatora rynku, nakładając
na swoje jednostki konkretne wymagania, a nie tylko zalecenia.