Depozyty i kredyty w końcu października 2022

Roczna dynamika depozytów w październiku ponownie wzrosła – po wcześniejszej długiej serii spadków. Wciąż jednak pozostaje niewielka, zwłaszcza na tle dynamiki płac, poziomu inflacji, ale również nie tak dawnej praktyki – gdy dynamika depozytów silnie rosła

Depozyty i kredyty w końcu października

Narodowy Bank Polski zaprezentował dane o podaży pieniądza w końcu października 2022

Z punktu widzenia obserwacji procesów w gospodarce realnej szczególnie istotne są w nich dane o zmianach poziomów depozytów i kredytów gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i samorządów oraz wielkości gotówki w obiegu. Wyniki października powinny być traktowane jako ważne, widać w nich bowiem rozwinięcie reakcji na zmiany w otoczeniu gospodarki w tym kontynuowaną w Polsce serię podwyżek stóp procentowych oraz reakcję na agresję Rosji na Ukrainę.

W końcu października gospodarstwa domowe dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 053,37 mld PLN. Były one o 9,10 mld i 0,9% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 36,51 mld PLN tj. 3,6% większe niż przed rokiem (we wrześniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 3,5%). Po październiku zazwyczaj oczekuje się solidnego wzrostu depozytów ludności. Wciąż pozytywnie działa tu sezonowo podwyższony poziom zatrudnienia, korzystna jest też sytuacja w zakresie płac (pojawiają się premie i nagrody). Wzrost poziomu środków był tym razem wyraźny. Wypada podkreślić, że roczna dynamika depozytów w październiku ponownie wzrosła (trzeci raz z rzędu) – po wcześniejszej długiej serii spadków. Wciąż jednak pozostaje niewielka, zwłaszcza na tle dynamiki płac, poziomu inflacji, ale również nie tak dawnej praktyki – gdy dynamika depozytów silnie rosła. Wciąż doświadczamy tu złożenia kilku czynników negatywnie oddziałujących na poziom depozytów. Po pierwsze reakcja klientów na podwyższoną inflację. Podwyższone nagle koszty utrzymania skłaniają do sięgnięcia do zasobów, robione są też dodatkowe większe zakupy – wyprzedzające inflację. Na poziom depozytów w bankach wpływa też to, że transmisję zmiany stóp procentowych przez NBP lepiej widać w rosnących cenach kredytów, ale już słabiej w ofertach oprocentowania depozytów. Niskie stopy powodują też to, że wkłady w bankach nie są chronione przed stratami związanymi z inflacją. Postępuje więc również migracja części środków do innych form lokowania oszczędności – w tym do obligacji skarbowych. Część niedawnego silnego odpływu depozytów (z pierwszych miesięcy roku) była też skutkiem masowego zaopatrywania się ludności w gotówkę – po rozpoczęciu agresji Rosji na Ukrainę.

Przedsiębiorstwa niefinansowe dysponowały w końcu października środkami w wysokości 452,48 mld PLN. Były one o 4,38 mld PLN i 1,0% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 46,20 mld PLN tj. 11,4% większe niż przed rokiem. We wrześniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 12,3%.

Wzrost poziomu depozytów w tej grupie klientów banków w październiku jest typowy. Prawdopodobnie na rachunkach firm wyraźniej widać „osad” pozostały po wysokich w październiku utargach. Mimo ostatniej poprawy – roczne tempo wzrostu środków jest wyraźnie niższe tak od tempa wzrostu obrotów firm, jak i od tempa inflacji. Można by więc zaryzykować tezę, że depozyty nie są odnawiane w tempie wystarczającym do utrzymania wcześniejszego poziomu płynności. W przypadku części firm jest to efekt dalszej stopniowej spłaty zwrotnej części tarcz antykryzysowych. W części zaś może być to wykorzystanie środków na projekty inwestycyjne lub budowanie zapasów.

W końcu października na rachunkach samorządów figurowała kwota 79,87 mld PLN. Była ona o 0,62 mld PLN i 0,8% niższa niż miesiąc wcześniej i równocześnie o 14,46 mld i 22,1% wyższa niż przed rokiem. We wrześniu roczna dynamika depozytów wynosiła 23,4%.

Spadek tych depozytów w październiku jest sezonowy, choć czasem też obserwowana jest tylko ich stagnacja. Poziom rocznej dynamiki depozytów wciąż pozostaje wysoki. Powoli jednak zużywany jest bufor płynności przygotowany na czas kalkulacji, na ile zmieniły się faktycznie dochody samorządów wskutek wprowadzenia Polskiego Ładu. Być może uruchamianych jest nieco więcej inwestycji – wstrzymywanych wcześniej ze względu na niepewność i trudności z praktycznym stosowaniem nowych przepisów dotyczących zamówień publicznych. Być może też dają znać o sobie wzrosty cen energii i jej nośników (co dla samorządów jest bardzo poważnym problemem).

W końcu października zadłużenie gospodarstw domowych w bankach wynosiło 805,80 mld PLN. Było ono o 10,77 mld i 1,32% niższe niż miesiąc wcześniej i o 19,90 mld PLN tj. 2,4% niższe niż przed rokiem. We wrześniu roczna dynamika kredytów była również ujemna i wynosiła -0,4%.

Październik przyniósł powrót do wcześniejszej serii korekt poziomu kredytów, przerwanej jedynie chwilowo i minimalnie w czerwcu i wrześniu. Obserwowane jest też w ostatnich miesiącach systematyczne silne zmniejszanie rocznej dynamiki akcji kredytowej (i to do ujemnych poziomów). Jest to efekt spadku zainteresowania kredytami (zwłaszcza hipotecznymi) oraz szybszej spłaty zaciągniętych wcześniej zobowiązań. To oczywiście skutek zaostrzania polityki monetarnej – wzrostu stóp procentowych. Spadek akcji kredytowej w ujęciu miesięcznym wspomagany był wzmocnieniem złotego (wycena w złotych kredytów walutowych spadała). Jednak dynamika roczna akcji kredytowej była istotnie podnoszona efektem kursowym (złoty wciąż pozostawał znacznie słabszy niż przed rokiem).

Przedsiębiorstwa niefinansowe w końcu października zasilane były kredytami na poziomie 414,56 mld PLN. Było to o 0,55 mld i 0,13% mniej niż miesiąc wcześniej oraz o 52,63 mld PLN tj. 14,5% więcej niż przed rokiem. We wrześniu roczna dynamika kredytów wyniosła 17,0%. Spadek kredytowania w październiku nie jest typowy. Roczna dynamika kredytów spadła drugi raz z rzędu. Jednocześnie firmy dysponowały kwotą 16,66 mld pozyskaną w postaci obligacji. Była ona o 0,49 mld PLN tj. 3,0% wyższa niż przed miesiącem oraz o 0,32 mld PLN tj. o 1,9% niższa niż przed rokiem. We wrześniu roczna dynamika środków pozyskanych w postaci obligacji była dodatnia i wynosiła 0,2%. Roczne tempo wzrostu zadłużenia firm pozostaje niższe od dynamiki realizowanych przychodów. Trudno więc spekulować na ile wzrost rocznej dynamiki kredytów może odzwierciedlać wzrost popytu na środki inwestycyjne.

Zgodnie z danymi na koniec października banki zasilały samorządy kredytami na kwotę 30,60 mld PLN. Były one o 0,17 mld i 0,6% niższe niż miesiąc wcześniej i o 2,55 mld PLN tj. 7,7% niższe niż przed rokiem. We wrześniu roczna dynamika kredytów również była ujemna i wynosiła -7,6%. Jednocześnie samorządy dysponowały kwotą 25,46 mld pozyskaną w postaci obligacji. Była ona o 0,31 mld PLN tj. 1,2% wyższa niż przed miesiącem oraz o 0,84 mld PLN tj. o 3,4% wyższa niż przed rokiem. We wrześniu roczna dynamika środków pozyskanych w postaci obligacji wynosiła 2,8%.

W październiku nieznacznie obniżył się poziom gotówki w obiegu – o 0,20 mld PLN tj. 0,1% do kwoty 358,76 mld PLN. Jednocześnie okazał się on o 22,61 mld PLN i 6,7% wyższy niż przed rokiem (we wrześniu był wyższy niż przed rokiem o 7,5%). Październikowy spadek poziomu gotówki w obiegu mógł mieć kilka przyczyn. Po pierwsze stanowił dalsze odreagowanie po forsownych wzrostach w okresie luty – kwiecień (kiedy to tak osoby prywatne jak i mniejsze firmy zaopatrywały się masowo w gotówkę – jako bardziej płynną formę środków – po agresji Rosji na Ukrainę). Po drugie gotówka mogła posłużyć do podtrzymania w gospodarstwach domowych wydatków – mocno rosnących w dobie drożyzny. Po trzecie, w okresie rosnących stóp procentowych – naturalne preferowanie płynności – staje się kosztowniejsze niż jeszcze kilka miesięcy temu.

Sprawdź pozostałe analizy KIG >>> TUTAJ

Kontakt

Piotr Soroczyński
Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl