Inflacja bazowa w marcu 2023

Wszystkie z kalkulowanych i prezentowanych przez NBP mierników inflacji bazowej są na wysokich poziomach

Inflacja bazowa w marcu 2023

Narodowy Bank Polski zaprezentował kalkulacje czterech mierników inflacji bazowej dla marca 2023. Pozwalają one decydentom i analitykom wyrobić sobie zdanie „co by się z inflacją działo, gdyby nie wpływ …”. Tu w zależności od miernika wstawia się zazwyczaj ceny żywności i energii, ceny administrowane, ceny, które w ostatnim czasie ulegały skrajnym zmianom.

Ceny żywności i energii

Najwięcej uwagi analityków przyciąga wskaźnik wykluczający wpływ cen żywności i energii. Dla marca jego roczny indeks oszacowany został na 12,3%, wobec 12,0% w lutym. Skoro ceny ogółem były w marcu wyższe niż przed rokiem o 16,1%, a jeszcze w lutym o 18,4%, to otrzymujemy informację, że inflacja ogółem w marcu była cenami żywności i energii (zwłaszcza energii) zmniejszana. Tymczasem w pozostałych obszarach towarów i usług tendencje inflacyjne narastają.

Wypada podkreślić, że miernik inflacji bazowej w formule wykluczającej ceny żywności i energii jest uważany za najlepiej odwzorowujący co się dzieje z cenami, na które ma wpływ polityka monetarna (tam, gdzie powinny działać zależności popyt/podaż/cena) – więc RPP może, a nawet powinna interweniować by ją zbić. Owa zaś interwencja wydaje się tym bardziej uzasadniona, że od dłuższego już czasu inflacja ta nie tylko pozostaje powyżej górnych dopuszczalnych widełek dla celu inflacyjnego NBP, ale i wciąż wzrasta. Co ciekawe narasta przy spadku ogólnego wskaźnika inflacji.

Jednak sprawa nie jest tu aż tak jednoznaczna. Wzrost inflacji ogółem w ostatnich kwartałach był głównie pochodną wzrostu różnorakich kosztów wytwarzania. Z perspektywy światowej podkreślano głównie sytuację na rynku energii elektrycznej, ropy i gazu, żywności. U nas koszty wytwarzania są od dłuższego czasu dodatkowo podbijane decyzjami administracji. Wystarczy wskazać tu ceny: użytkowania wody, gospodarki odpadami, pracy (płaca minimalna i dopasowania w wyższych płacach wymuszone nowymi rozwiązaniami w zakresie danin i podatków), koszty dopasowania się wpierw do pandemii, a później też wojny za naszą wschodnia granicą, nowe daniny (tak nasze wewnętrzne jak i narzucone z zewnątrz), coraz to i wyższe daniny już istniejące, wzrost powinności i wymogów formalnoprawnych przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Podwyższona inflacja to również pokłosie zbyt słabej wyceny złotego. Przez pewien czas mniej za wzrost cen odpowiedzialny był umiarkowanie rosnący popyt. Potem jego wpływ zwiększył się (patrz popyt stymulowany działaniami antypandemicznymi), by w ostatnich miesiącach znów wyraźnie osłabnąć (skutek zderzenia zasobności portfeli gospodarstw domowych z drożyzną).

Ceny administrowane

Drugim, z przyciągających szczególne zainteresowanie analityków, jest wskaźnik wykluczający ceny administrowane. Dla marca jego roczny indeks oszacowany został na 15,7% wobec 18,1% w lutym. Skoro ceny ogółem były w marcu wyższe niż przed rokiem o 16,1%, a w lutym o 18,4% to otrzymujemy informację, iż w ostatnich miesiącach ceny administrowane, inflację ogółem podbijają, ale nie tak intensywnie jak inne składowe.

Pozostałe dwa mierniki inflacji bazowej – oczyszczające inflację z wpływu anormalnego czy gwałtownego przebiegu zmian części cen, utrzymują poziom poniżej ogólnego wskaźnika wzrostu cen. Oznacza to, że czynniki te mają istotny wpływ na inflację – podbijając ją. Odpowiednio wskaźnik po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych dla marca w ujęciu rocznym obliczono na 16,0%, wobec 15,5% w lutym, a wskaźnik w tzw. formule 15% średniej obciętej dla marca określono na 15,5%, wobec 17,0% w lutym.

Wszystkie z kalkulowanych i prezentowanych przez NBP mierników inflacji bazowej są na wysokich poziomach.

W marcu dwa z nich wzrosły, dwa zaś uległy obniżeniu.

Kontakt

Piotr Soroczyński
Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl