Rachunki narodowe w I kw. 2021

PKB okazał się w ujęciu realnym o 0,9% niższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego

Główny Urząd Statystyczny zaprezentował dane o rachunkach narodowych za pierwszy kwartał 2021 roku. Produkt krajowy brutto okazał się w ujęciu realnym o 0,9% niższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, podczas gdy w IV kw. 2020 notowany był spadek na poziomie 2,7%. Zaprezentowana właśnie dynamika okazała się lepsza w stosunku do danych wstępnych przyspieszonych (podawano wtedy że spadek PKB sięgnął 1,2%).

W ujęciu nominalnym produkt krajowy wyniósł w I kwartale 585,2 mld PLN i okazał się o 4,8% wyższy niż przed rokiem. Zmianę cen (tzw. deflator PKB)  liczoną po całym produkcie krajowym można więc szacować na około 5,8% w stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku. Nawet przy ostatnim wzroście oczekiwań inflacyjnych daje wartość bardzo wysoką. Produkt krajowy brutto za ostatnie cztery kwartały (w ujęciu rocznym kroczącym) wyniósł 2350,8 mld PLN.

Dynamika roczna spożycia ogółem uległa poprawie w pierwszym kwartale 2021 do dodatnich 0,6% z ujemnych -0,2% w kwartale czwartym 2020. Miało to miejsce przy powrocie wzrostowej tendencji w spożyciu gospodarstw domowych, gdzie wypracowany został wzrost na poziomie 0,2%, po spadku -3,2% w kwartale czwartym i wobec wzrostu o 0,4% w kwartale trzecim 2020. Równocześnie w kwartale pierwszym br. dynamika spożycia publicznego osłabła do bardziej typowych rozmiarów i wyniosła 2,5%, wobec 7,7% w kwartale czwartym i 3,0% w kwartale trzecim.

W przypadku inwestycji pojawił się wzrost na poziomie 1,3%. Stanowiło to miłą niespodziankę, dość powszechnie oczekiwano bowiem wciąż pokaźnych spadków.  Inwestycje w kwartale czwartym były niższe niż przed rokiem o 15,4% w kwartale trzecim zaś o 8,2%. Wyższy, niż w przypadku inwestycji, był wzrost odnotowany w całej akumulacji. W kwartale pierwszym wyniósł on 3,4% wobec spadku z kwartału czwartego na poziomie 10,4% oraz spadku z kwartału trzeciego 20,0%. Świadczy to o tym, iż w gospodarce miała miejsce odbudowa zapasów. Obroty handlu zagranicznego wykazywały tendencję rosnącą. Dynamika eksportu osłabiła się w kwartale pierwszym do dodatnich 5,7% wobec dodatnich 7,6% w kwartale czwartym. W przypadku importu również notowany był wzrost – o 10,0%, wobec 8,2%  w kwartale czwartym.

Po stronie podażowej szczególną uwagę zwraca ponowna poprawa dynamiki wartości dodanej w przemyśle do dodatnich 7,3% z dodatnich 4,9% w kwartale czwartym i dodatnich 3,0% w kwartale trzecim. Wzrosty w pierwszym kwartale notowane były też w transporcie i gospodarce magazynowej – o 2,1%, wobec spadku w kwartale czwartym na poziomie -0,8%, administracji publicznej i obronie narodowej o 2,6% wobec wzrostu o 2,9% w kwartale czwartym oraz w obsłudze nieruchomości i firm o 0,8%, wobec wzrostu o 1,2% w kwartale czwartym. Poprawy wyników ogółem w kwartale pierwszym nie udało by się osiągnąć bez spłycenia regresów w handlu – do -0,3% z -4,5% w kwartale czwartym oraz działalności profesjonalnej naukowej i technicznej – do -0,3% z -1,2% w kwartale czwartym. Niestety w pozostałych fragmentach gospodarki wyniki nie były krzepiące. W budownictwie wartość dodana w kwartale pierwszym była niższa niż przed rokiem o 15,1%, podczas gdy w kwartale czwartym regres wynosił tu 5,5%. W zakwaterowaniu i gastronomii regres sięgnął aż -77,2%, po regresie -69,4% w kwartale czwartym. W przypadku działalności finansowej i ubezpieczeniowej regres również pogłębił się – do -18,8% z -16,9% w kwartale czwartym. Spadek w stosunku do wyniku sprzed roku zanotowano też w informacji i komunikacji o -2,1% wobec wzrostu notowanego w kwartale czwartym o 1,0%.

W kwartale pierwszym skala regresu w dynamice PKB spłyciła się z -2,7% do -0,9%. Było to wynikiem zmian tendencji tak w spożyciu jak i akumulacji. Spożycie w kwartale pierwszym miało dodatni wkład do PKB – poprawiając jego dynamikę o 0,5 pkt proc., podczas gdy w kwartale czwartym obniżało o 0,2 pkt proc. Widoczna jest tu zwłaszcza zmiana wpływu spożycia gospodarstw domowych, które w kwartale czwartym ujmowało z dynamiki PKB 1,7 pkt proc., a w pierwszym dodało 0,1 pkt proc. W przypadku spożycia publicznego wkład do PKB w kwartale pierwszym wyniósł 0,4 pkt proc. wobec 1,5 pkt proc. w kwartale czwartym. Z ujemnego na dodani zmienił się też wkład akumulacji, której zmiana była odpowiedzialna za 0,5 pkt proc. wzrostu PKB w kwartale pierwszym i 2,6 pkt proc. spadku w kwartale czwartym. Z tego 0,2 pkt proc. przypadło na poprawę inwestycji  (w kwartale poprzednim zmniejszyły one dynamikę PKB o 3,9 pkt proc.), natomiast 0,3 pkt proc. przypadło na zmianę stanu zapasów (kwartał wcześniej poprawiały one wyniki o 1,3 pkt proc.). Zwraca uwagę, że w kwartale pierwszym mocno ujemny był wkład w dynamikę PKB eksportu netto (-1,9 pkt proc., wobec zanotowanych dla kwartału czwartego 0,1 pkt proc. na plusie). Trzeba mieć jednak na uwadze, że było to spowodowane przede wszystkim gwałtownym wzrostem importu (patrz między innymi odnowienia zapasów surowców, materiałów i półproduktów), nie zaś redukcją eksportu.

Wyniki kwartału pierwszego ze spadkiem PKB (w ujęciu rocznym) na poziomie -0,9%, świadczą o wciąż trudnej sytuacji gospodarki. Mocno wpłynęły na nie kolejne fale obostrzeń w gospodarce dotyczące tak handlu jak i usług. Tu już czwarty kwartał z rzędu z wynikami słabszymi niż przed rokiem. Wypada przypomnieć, że w ostatnich latach jako niepokojące przyjmowano każde zejście dynamiki PKB poniżej progu dodatnich 3,0%. Bo takie tempo wzrostu jest w przypadku naszej gospodarki konieczne do choć śladowego wzrostu popytu na pracę. Z drugiej jednak strony nie należy zapominać, iż wyniki kwartału pierwszego wyglądają nieźle na tle tych z kwartału czwartego, ale również lepiej niż wyniki osiągane u wielu naszych partnerów gospodarczych.

Zobacz rachunki narodowe w III kw. 2020

Zobacz inne analizy makro

Kontakt
Piotr Soroczyński
Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl