Rachunki narodowe w II kw. 2020

Główny Urząd Statystyczny zaprezentował dane o rachunkach narodowych za drugi kwartał 2020 roku. Produkt krajowy brutto okazał się w ujęciu realnym o 8,2% niższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, podczas gdy w I kw. 2020 notowany był wzrost 2,0%. Dynamika ta okazała się zgodna z prezentowaną wcześniej w danych wstępnych przyspieszonych. W ujęciu nominalnym produkt krajowy wyniósł w II kwartale 524,9 mld PLN i okazał się o 4,2% niższy niż przed rokiem. Zmianę cen (tzw. deflator PKB)  liczoną po całym produkcie krajowym można więc szacować na około 4,4% w stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku. Produkt krajowy brutto za ostatnie cztery kwartały (w ujęciu rocznym kroczącym) wyniósł 2280,8 mld PLN.

Mniejsza konsumpcja, eksport i import w dół
Dynamika roczna spożycia uległa wyraźnemu zmniejszeniu do ujemnych -7,3% z dodatnich 1,8% w poprzednim kwartale. Miało to miejsce przy obniżeniu tempa wzrostu spożycia gospodarstw domowych z dodatnich 1,2% do ujemnych -10,9% i równoczesnym zwiększeniu dynamiki spożycia publicznego z 4,3% do 4,8%. W przypadku inwestycji w miejsce notowanego jeszcze w pierwszym kwartale wzrostu o 0,9% zanotowano sięgający 10,9% spadek. Notowana w tym samym czasie jeszcze głębsza korekta dynamiki akumulacji z dodatnich 0,7% do ujemnych -18,3% świadczy o tym, iż w gospodarce miała miejsce forsowna redukcja zapasów. Obroty handlu zagranicznego okazały się mniej dynamiczne niż w kwartale poprzednim. Odnotowano głębokie spadki tak eksportu jak i importu. Przy czym spadek importu okazał się większy. W przypadku eksportu odnotowano spadek rocznej dynamiki z dodatnich 0,6% w kwartale pierwszym do ujemnych -14,3%. W przypadku zaś importu spadek z ujemnych -0,2% w kwartale pierwszym do ujemnych -17,5%.

Spadki w przemyśle i handlu, ale informacja i komunikacja w górę
Po stronie podażowej zwracają uwagę ponowne spadki dynamiki wartości dodanej w przemyśle z dodatnich 1,1% do ujemnych -11,8%, czy podobnej skali osłabienie w handlu – spadek z poprzednich dodatnich 0,4% do ujemnych -11,6% oraz w transporcie i magazynowaniu  – spadek dynamiki z dodatnich 1,8% do ujemnych -15,7%. Szczególną uwagę zwraca korekta odnotowana w zakwaterowaniu i gastronomii gdzie w miejsce dodatnich 0,9% pojawił się spadek o aż -78,4%. Pewnym pozytywnym zaskoczeniem okazał się wynik w budownictwie (zmiana dynamiki z dodatniej 4,9% w kwartale pierwszym do ujemnej ale tylko na poziomie – 0,8%). Straty nie były tu bowiem tak głębokie jak się obawiano. Podobnie prezentowały się wyniki dotyczące działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej – ograniczenie dynamiki z dodatnich 2,9% do ujemnych -2,5%, czy w działalności finansowej i ubezpieczeniowej – ograniczenie dynamiki z dodatnich 6,8% do ujemnych -2,5%. W przypadku dwóch rodzajów działalności odnotowano wciąż dodatnią dynamikę wartości dodanej. Były to informacja i komunikacja (wzrost o 2,4% wobec notowanego w poprzednio 4,1%) oraz administracja publiczna i obrona narodowa (wzrost o 2,7% wobec poprzednich 3,9%).

Ujemna dynamika PKB spowodowana głównie spadkiem spożycia gospodarstw domowych
Ujemna dynamika produktu krajowego brutto wynosząca w kwartale drugim -8,2% (wobec dodatniej 2,0% w kwartale pierwszym) wynikała przede wszystkim ze spadku spożycia (które ujęło aż 5,5 pkt. proc. z możliwego wzrostu, wobec 1,5 pkt. proc. dodanych do wzrostu kwartał wcześniej). Na spożycie indywidulane przypadło tu -6,3 pkt. proc. wobec poprzednich +0,7 pkt. proc., natomiast spożycie publiczne dodało (podobnie jak w poprzednim kwartale) 0,8 pkt. proc. do wypracowanego wyniku. Ujemny był też wkład akumulacji, której zmiana była odpowiedzialna za 3,5 pkt proc. spadku PKB (w poprzednim kwartale akumulacja dołożyła do wzrostu 0,1 pkt. proc.). Z tego -1,8 pkt proc przypadło na korektę inwestycji (w kwartale poprzednim zwiększyły one dynamikę PKB o 0,1 pkt. proc), natomiast -1,7 pkt. proc przypadło na zmianę stanu zapasów. Zwraca uwagę, że w kwartale drugim dodatni był wkład w dynamikę PKB eksportu netto (0,8 pkt. proc. wobec zanotowanych dla kwartału pierwszego 0,4 pkt. proc). Trzeba mieć jednak na uwadze, że było to spowodowane przede wszystkim gwałtownym ograniczeniem importu (patrz między innymi brak odnawiania zapasów surowców, materiałów i półproduktów).

Recesja umiarkowanie dramatyczna
Wyniki kwartału drugiego ze spadkiem PKB (w ujęciu rocznym) na poziomie -8,2%, choć w sposób oczywisty dramatyczne, należy traktować na tle wyników notowanych w innych krajach europejskich, przy znacznie głębszych perturbacjach gospodarek związanych z koronawirusem,  jako umiarkowanie korzystne. W przypadku naszej gospodarki dość pozytywne były już wyniki czerwca, istotnie ratujące wynik całego drugiego kwartału. Mamy więc złożenie: płytszego niż w innych krajach zamrożenia gospodarki, szybszego wychodzenia z zamrożenia i jednocześnie stosunkowo wysokiego poziomu przetrwania firm (i ich zdolności do wznowienia wytwarzania towarów i usług).

Piotr Soroczyński
Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl