Rachunki narodowe w III kw. 2021

Główny Urząd Statystyczny zaprezentował dane o rachunkach narodowych za trzeci kwartał 2021 roku

Produkt krajowy brutto okazał się w ujęciu realnym o 5,3% wyższy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, podczas gdy w II kw. 2021 notowany był wzrost na poziomie 11,2%. Zaprezentowana właśnie dynamika okazała się lepsza w stosunku do danych wstępnych przyspieszonych (podawano wtedy że wzrost PKB sięgnął 5,1%).

W ujęciu nominalnym produkt krajowy wyniósł w III kwartale 647,5 mld PLN i okazał się o 10,8% wyższy niż przed rokiem. Zmianę cen (tzw. deflator PKB) liczoną po całym produkcie krajowym można więc szacować na około 5,6% w stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku. Jest to wyraźnie więcej niż w kwartale drugim (4,8%) ale równocześnie minimalnie mniej niż
w kwartale pierwszym (5,7%)  Produkt krajowy brutto za ostatnie cztery kwartały (w ujęciu rocznym kroczącym) wyniósł 2504,9 mld PLN.

Dynamika roczna spożycia ogółem uległa obniżeniu w trzecim kwartale 2021 do 3,7% z 10,3% w kwartale drugim 2021. Trzeba mieć jednak na uwadze, że ów spadek dynamiki to głównie efekt bazy. W spożyciu gospodarstw domowych wypracowany został wzrost na poziomie 4,7%, po wzroście o 13,1% w kwartale drugim i wobec wzrostu o ledwie 0,1% w kwartale pierwszym. Równocześnie w kwartale trzecim br. dynamika spożycia publicznego obniżyła się do zaledwie 0,8%, wobec 3,0% w kwartale drugim i 1,6% w kwartale pierwszym.

W przypadku inwestycji pojawił się wzrost na poziomie 9,3%. Stanowiło to miłe zaskoczenie, dość powszechnie oczekiwano bowiem mniejszych wzrostów. Inwestycje w kwartale drugim były wyższe niż przed rokiem o 5,6%, w kwartale zaś pierwszym o 1,7%. Ponownie znacząco wyższy, niż w przypadku inwestycji, był wzrost odnotowany w całej akumulacji. W kwartale trzecim wyniósł on 33,8% wobec wzrostu z kwartału drugiego na poziomie 21,9%. Świadczy to o tym, iż w gospodarce ponownie miała miejsce odbudowa zapasów, w dodatku bardzo dynamiczna. Obroty handlu zagranicznego wciąż wykazywały tendencję wzrostową, choć dynamika była niższa niż poprzednio. Dynamika eksportu zmniejszyła się w kwartale trzecim do 8,6% z 29,2% w kwartale drugimi
i wobec 7,3% w kwartale pierwszym. W przypadku importu również notowane było obniżenie tempa wzrostu – do 15,2%, wobec 34,5% w kwartale drugim i 10,3% w kwartale pierwszym.

Po stronie podażowej również widoczne były efekty falowania bazy do porównań (tej sprzed roku) Szczególną uwagę zwraca wciąż wysoka dynamika wartości dodanej w przemyśle – 10,4% wobec 27,2% w kwartale drugim i 7,5% w kwartale pierwszym. Silne wzrosty w trzecim kwartale notowane były też w transporcie i gospodarce magazynowej – o 13,4%, wobec wzrostu w kwartale drugim na poziomie 25,3% i 2,2% w kwartale pierwszym. W zakwaterowaniu i gastronomii odnotowano wzrost o 8,7%, wobec wzrostu 21,7% w kwartale drugim, i po regresie -76,6% w kwartale pierwszym. W tym miejscu wypada dać słowo komentarza do wyników zakwaterowania i gastronomii. Notowany obecnie wzrost, choć wydaje się nie aż tak duży, pozwolił na znaczne zmniejszenie dystansu do wyników jakie notowano przed kryzysem – choćby w roku 2019. Wyniki zakwaterowania i gastronomii z kwartałów pierwszego i drugiego bieżącego roku stanowiły ledwie 22% wyniku wypracowanego w analogicznym okresie roku 2019 (były w roku 2021 mniejsze niż w 2019 o 78%). Tymczasem w kwartale trzecim osiągnięto już 73,5% wyniku z analogicznego okresu roku 2019 (spadek był więc zdecydowanie mniejszy bo tylko o 26,5%). To wciąż poważny regres, ale już nie tak tragiczny. Wzrosty wartości dodanej w kwartale trzecim notowane były jeszcze w: budownictwie – o 5,2% po 3,1% w kwartale drugim i wobec spadku notowanego w kwartale pierwszym o -14,9%, w handlu o 4,5% wobec 12,8% w kwartale drugim i wobec spadku o -0,2% w kwartale pierwszym, w obsłudze nieruchomości i firm o 3,0% wobec 2,8% w kwartale drugim i 5,7% w kwartale pierwszym, administracji publicznej i obronie narodowej o 2,4% wobec 3,1% w kwartale drugim i 2,7% w kwartale pierwszym, w działalności finansowej i ubezpieczeniowej o 2,2% wobec wcześniejszych spadków o 13,0% w kwartale drugim i 21,2% w kwartale pierwszym. Niższą niż przed rokiem wartość dodaną w kwartale trzecim odnotowano w działalności profesjonalnej naukowej i technicznej – spadek o 0,6% wobec wzrostu z kwartału drugiego o 4,9% i spadku z kwartału pierwszego
o 0,1% oraz w informacji i komunikacji – spadek o 2,9% wobec spadków z kwartału drugiego o 1,6% i pierwszego o 2,0%.

Ciekawie prezentują się statystyki ukazujące wkład poszczególnych kategorii popytowych do  budowania dynamiki produktu krajowego brutto. Spożycie ogółem w kwartale trzecim miało dodatni wkład do PKB poprawiając jego dynamikę o 2,8 pkt proc. To zdecydowanie mniej niż w kwartale drugim gdy podwyższało go o aż 7,8 pkt proc. Widoczna jest tu zwłaszcza zmiana wpływu spożycia gospodarstw domowych, które w kwartale drugim poprawiało dynamikę PKB o 7,2 pkt proc., a w kwartale trzecim dodało tylko 2,7 pkt proc. W przypadku spożycia publicznego wkład do PKB
w kwartale trzecim wyniósł zaledwie 0,1 pkt proc. wobec 0,6 pkt proc. w kwartale drugim.

Zwiększył się natomiast wkład akumulacji, której zmiana była odpowiedzialna za 5,2 pkt proc. wzrostu PKB w kwartale trzecim wobec 3,7 pkt proc. w kwartale drugim. Z tego 1,5 pkt proc. przypadło w kwartale trzecim na poprawę inwestycji  (w kwartale poprzednim zwiększyły one dynamikę PKB o 0,9 pkt proc.), natomiast aż 3,7 pkt proc. przypadło na zmianę stanu zapasów (kwartał wcześniej poprawiały one wyniki o 2,8 pkt proc.). Podobnie jak w dwóch poprzednich kwartałach wciąż ujemny był wkład w dynamikę PKB eksportu netto (-2,7 pkt proc., wobec zanotowanych dla kwartału drugiego -0,3 pkt. proc i pierwszego -1,9 pkt proc.). Trzeba mieć jednak na uwadze, że było to spowodowane przede wszystkim gwałtownym wzrostem importu (patrz między innymi odnowienia stanów zapasów surowców, materiałów i półproduktów a także towarów gotowych do sprzedaży), nie zaś redukcją eksportu.

W sposób naturalny bieżąco prezentowane dane nie dają łatwej odpowiedzi na to jak określić aktualny stan koniunktury. Percepcję zaburza tu silnie falująca baza do porównań.  Pewnego rodzaju rozwiązaniem może być tu porównanie wyników gospodarki aktualnych do tych z analogicznego okresu roku 2019. W pierwszym kwartale tego roku PKB realnie był większy niż dwa lata wcześniej o 1,4%, w kwartale drugim o 2,1%, a w kwartale trzecim już o 3,7%. Daje to podstawy do umiarkowanego optymizmu, zwłaszcza na tle szacunków mówiących, że wiele gospodarek poziom z roku 2019 osiągnie dopiero w roku 2022 (być może nawet w drugiej jego połowie). Z drugiej jednak strony – obiektywnie patrząc, wzrost łącznie z dwóch lat na poziomie niespełna 4% nie jest czymś szczególnie wygórowanym. Wypada też wskazać na bardzo silne zróżnicowanie sytuacji w poszczególnych sferach gospodarki. W przypadku części z nich – wyniki o przeszło 7% przekraczają te
z roku 2019 (przemysł, obsługa nieruchomości i firm). Jednak można też wskazać takie fragmenty gospodarki, gdzie wyniki są o wciąż o 26,5% niższe od poziomu osiąganego w roku 2019 (zakwaterowanie i gastronomia).

Zobacz inne analizy makro

Kontakt
Piotr Soroczyński

Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl