Uwagi Krajowej Izby Gospodarczej do zmian w ustawie o Polskim Ładzie

W oparciu o stanowiska środowisk biznesu, Krajowa Izba Gospodarcza przygotowała opinię do projektu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Przełomowa i największa od lat reforma podatkowa – tzw Polski Ład – która została przeprowadzona na początku tego roku, po trzech miesiącach funkcjonowania – właśnie przechodzi do historii. Propozycje zmian do Polskiego Ładu ogłosili w czwartek 24 marca premier Mateusz Morawiecki oraz wiceminister finansów Artur Soboń.
MF zakłada, że zmiany, które przekazało w czwartek do konsultacji, wejdą w życie od 2023 r., ale będą obowiązywać wstecznie od 1 lipca 2022 r.

Najważniejsze z nich:
• Obniżenie stawki PIT z 17 proc. do 12 proc. dla podatników na skali podatkowej.
• Wyłączenie składki na ubezpieczenie zdrowotne z podstawy opodatkowania dla podatników na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej.
• Likwidacja tzw. ulgi dla klasy średniej zmiana dotyczy 3,1 mln osób.
• Bez zmian – kwota wolna 30 tys. zł i próg podatkowy 120 tys. zł.

Krajowa Izba Gospodarcza – po publikacji przez MF propozycji zmian do ustawy o Polskim Ładzie – przeprowadziła wśród przedsiębiorców konsultacje. Wnioski publikujemy poniżej.

Uwagi Krajowej Izby Gospodarczej do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (UD347).

Uwagi ogólne

Z przykrością zauważamy, że po raz kolejny rząd i biznes bardzo różnie definiuje jak powinien wyglądać proces konsultacji podstawowego aktu prawnego regulującego funkcjonowanie gospodarki przez następne kilka lat. Ponownie, jak przy pierwszej wersji Polskiego Ładu czas na konsultacje jest niewystarczający. Praktycy, w tym jednoosobowi przedsiębiorcy, służby finansowe w sektorze MSP oraz księgowi nie będą mieli czasu na zrozumienie nowych regulacji i przetestowanie ich na modelach, które obowiązują w gospodarce realnej. Podobnie jak w przypadku pierwszej wersji, z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że w procesie konsultacji nie zostaną zidentyfikowane wszystkie luki projektu.

Siłą rzeczy, również poniższe uwagi Krajowej Izby Gospodarczej pozostaną na poziomie ogólnym. Trwają konsultacje z organizacjami członkowskimi.

Głównym aspektem omawianego projektu nie będzie istota zmian i ich wpływu na system podatkowy ale to, jak ustawodawca skonstruuje przepisy przejściowe. Będzie to bowiem trzecia duża zmiana przepisów w trakcie roku podatkowego, która będzie stosowana wstecznie i będzie miała istotny wpływ na pracę, jaką będą musieli wykonać płatnicy PIT, czyli w głównej mierze przedsiębiorcy. To oni będą odpowiedzialni za kolejną aktualizację systemów informatycznych, szkolenie pracowników działów finansowych i komunikację do wszystkich podatników, którym pobiorą zaliczki na podatek. Prawodawca wprowadził chaos legislacyjny doprowadzając do sytuacji, że podatnik może wybrać jeden z trzech reżimów prawnych dotyczących opodatkowania swoich dochodów, w zależności od tego, który jest dla niego korzystniejszy.

Po raz kolejny narracja prezentowana przez rząd bazuje na informacji, że MF automatycznie wyliczy najkorzystniejszy wariant opodatkowania. Po raz kolejny rząd zdaje się nie zauważać, że pracownicy bardzo często osiągają opodatkowane dochody z więcej niż jednego źródła i często automatyzacja procesów w ich przypadku nie zadziała.

Dlatego Krajowa Izba Gospodarcza wskazuje, że kluczowym obszarem regulacji powinny być jasno określone przepisy przejściowe dla podatników i płatników na rok 2022.

W tym kontekście Krajowa Izba Gospodarcza wskazuje na konieczność właściwego wynagrodzenia płatników podatku za koszty ponoszone w związku z chaotyczną i nieudolną legislacją podatkową w 2022 roku. Obecnie wynagrodzenie płatnika jest regulowane rozporządzeniem Ministra Finansów  z 10 grudnia 2015 r. w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa. Zasadnym jest jego nowelizacja przez dodatnie w par. 1 ust. 3, który określi, że z tytułu kwot zaliczek na podatek PIT pobranych w roku 2022 płatnikom przysługuje wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków w wysokości 0,9%. Zrekompensuje to, przynajmniej częściowo, wydatki, jakie przedsiębiorcy musieli ponieść w związku z wdrożeniem Nowego Ładu (nowelizowanego już dwukrotnie) oraz planowanej nowelizacji oraz konieczności prowadzenia wielokrotnej ewidencji na potrzeby prawidłowego rozliczenia PIT dla pracowników i współpracowników.

Zmiany w podatku PIT:

Zmiana stawki podatkowej w I progu opodatkowania

 – propozycja rekompensaty dla samorządów

Krajowa Izba Gospodarcza pozytywnie ocenia tę zmianę.

Jest to prosta regulacja nie budząca wątpliwości interpretacyjnych. Obejmie również osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, co więcej, również podatników, którzy osiągają dochody w II progu podatkowym.

Jednocześnie Krajowa Izba Gospodarcza wskazuje, że zaproponowana zmiana jest kolejną na przestrzeni lat, która obniża dochody samorządu terytorialnego. Wprowadzenie zmiany w trakcie roku podatkowego spowoduje uszczuplenie dochodów, w szczególności gmin i miast, które już zaplanowały wydatki i inwestycje na podstawie symulacji dochodów, bazując na Nowym Ładzie sprzed zmian. W ustawie nowelizującej powinno być wyraźnie wskazane źródło finansowania, z którego ubytki finansowe samorządów zostaną skompensowane oraz wprowadzony jednoznaczny mechanizm gwarantujący samorządom utrzymanie poziomu dochodów w tym roku mimo zmiany stawki podatkowej.

Analogiczna uwaga dotyczy obniżki wszystkich wpływów podatkowych opisanych w Projekcie, które skutkują obniżeniem dochodów jst.

Możliwość częściowego odliczenia zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne

– propozycja zmiany opodatkowania przedsiębiorców rozliczających PIT w formie ryczałtu 19%

Jak podawano przy wdrażaniu Nowego Ładu, ideą podwyższenia kwoty wolnej oraz zwiększenia górnej kwoty granicznej I progu podatkowego miała być obniżka podatków. Cieszy fakt, że obecnie ustawodawca stosuje w uzasadnieniu na projektu terminologię bliższą rzeczywistości i wskazuje, że powyższe rozwiązania miały być rekompensatą za brak możliwości odliczenia zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Cieszy fakt, że ustawodawca oficjalnie uznał, ze te trzy mechanizmy liczone łącznie są neutralne dla Podatnika.

Powyższe oznacza, że prawo do częściowego odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej, które obecnie jest proponowane w istocie będzie obniżeniem obciążeń parapodatkowych.

Jednocześnie należy wskazać że zmiana stawki podatkowej z 17 na 12% spowoduje, że przedsiębiorcy rozliczający się dotychczas w formie liniowego podatku 19% będą ponosili znacząco wyższe koszty podatkowe prowadzenia działalności niż pozostali przedsiębiorcy, a prawo do odliczenia od podatku kwoty maksymalnie 8700 zł nie zrównoważy tych rozbieżności.

Krajowa Izba Gospodarcza wskazuje, że przy takich założeniach nowelizacji Polskiego Ładu hasło Niskie Podatki powinno przyświecać regulacji we wszystkich obszarach, w tym również dla działalności gospodarczych opodatkowanych stawką 19%. We wstępie uzasadnienia do projektu autorzy szeroko cytują orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego dotyczące swobody kształtowania przez państwo systemu podatkowego, dopóki jest on równy dla podatników w poszczególnych kategoriach. Na skutek obecnie proponowanych regulacji okaże się, że najbardziej dyskryminowaną podatkowo grupą są przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem 19%. Już obecnie jest to ściśle wydzielony strumień dochodów, którego nie można łączyć z ulgami dostępnymi w PIT, nie można go również łączyć z dochodami współmałżonka w celu wspólnego rozliczenia.

Ustawodawca powinien zatem rozważyć albo możliwość obniżenia stawki podatkowej (o 2% – 2,5%, choć są tu potrzebne pogłębione analizy, jaka część podatników rozliczająca się ryczałtem 19% osiąga dochody powyżej I progu podatkowego i odpowiednie skorygowanie zaproponowanego poziomu obniżenia stawki).

Alternatywnie ustawodawca powinien dać możliwość podatnikom rozliczającym się ryczałtem 19% złożenia oświadczenia dot. zmiany formy opodatkowania z datą wsteczną, ze skutkiem od 1 stycznia 2022 roku.

Wskazujemy, że ryczałt 19% często wybierają przedstawiciela najbardziej pożądanych w gospodarce zawodów, m.in. w sektorze IT.

Jednocześnie Krajowa Izba Gospodarcza pozytywnie ocenia propozycję przyznania prawa do odliczenia części składki na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcom rozliczającym się w formie karty podatkowej.

Likwidacja ulgi dla klasy średniej // Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie

Ulga była sztucznym tworem, który znacząco kompilował system podatkowy i w przypadku przekroczenia progu dochodowego rażąco niekorzystny dla podatników, którzy korzystali w trakcie ulgi w roku podatkowym.

W związku z obniżką stawki PIT w I progu podatkowym zmiana powinna być neutralna dla podatników, choć to wymaga weryfikacji w toku procesu konsultacji.

Również w tym miejscu Krajowa Izba Gospodarcza wskazuje na potrzebę starannego formułowania przepisów przejściowych m.in. dot. podatników, którzy korzystali z ulgi w trakcie roku obniżając kwotę podatku do zapłaty i płatników, którzy zgodnie z oświadczeniem podatnika dokonywali potrąceń. Ponieważ podatek jest obliczany w rocznych okresach, należy jednoznacznie wskazać, że z tytułu skorzystania z ulgi dla klasy średniej po stronie podatnika ani płatnika nie powstały po zmianie przepisów żadne zaległości podatkowe wynikające z utraty prawa do ulgi.

Likwidacja ulgi na zabytki // Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie

– propozycja wydłużenia okresy przejściowego obowiązywania ulgi

Ponownie wskazujemy na problem ochrony praw nabytych. W związku z obecną sytuacją na rynku usług budowlanych prawie pewne jest, że rozpoczęte remonty i rewitalizacje nie zostaną zakończone w 2022 roku. Należałoby zastanowić się nad wydłużeniem okresu obowiązywania ulgi do końca 2023 roku, pod warunkiem rozpoczęcia prac przed wejściem przepisów w życie bądź przed datą opublikowania Projektu

Oświadczenie dot. kwoty wolnej // Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie

W zakresie możliwości dzielenia kwoty wolnej w granicach ustawowego limitu miedzy 3 płatników jest uzasadniona i uwzględnia panujące na rynku pracy zwyczaje.

Negatywnie oceniamy obowiązek zainicjowania przez płatnika procesu odbierania od nowozatrudnionej osoby oświadczenia o potrącaniu zaliczek na podatek, chyba że znajdzie to odzwierciedlenie w wynagrodzeniu płatnika (patrz uwaga ogólna powyżej). Jest to dodatkowe obciążenie administracyjne, które będzie uciążliwe w szczególności dla mniejszych podmiotów, w tym organizacji społecznych zatrudniających osoby na umowy cywilnoprawne za niskie kwoty ryczałtowe.

Proponujemy usunięcie powyżej propozycji.

Krajowa Izba Gospodarcza pozytywnie ocenia poszerzenie katalogu sytuacji, kiedy kwota wolna może być stosowana. W obliczu wysokiej inflacji zasadnym jest umożliwienie podatnikom korzystania z wypracowanych dochodów na bieżąco.

Tu również wskazujemy na dodatkowe obowiązki nakładane na płatnika PIT, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w jego wynagrodzeniu.

Upoważnienie do niepobierania zaliczek na PIT // Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie

Zaproponowane rozwiązanie będzie korzystne dla osób najmniej zarabiających. Jednocześnie należy wskazać, że często są to osoby najmniej zaradne jeżeli chodzi o zarządzanie swoimi finansowani. Projektodawca powinien więc zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią kampanię informacyjną skierowaną do tych osób, aby byli świadomi swoich praw.

Wątpliwości budzi jednak nieostra terminologia stosowana przez projektodawcę oraz brak wskazania, co jeżeli podatnik nie złoży oświadczenia po stwierdzeniu, że wysokość dochodu przekroczy kwotę 30 000 zł albo złoży je w kolejnym okresie rozliczeniowym (miesiącu). Kto i w jakim zakresie będzie wtedy podlegał sankcjom, powinno zostać precyzyjnie uregulowane, szczególnie w kontekście poczynionej wyżej uwagi na temat świadomości ekonomicznej beneficjentów proponowanego rozwiązania.

Ulga dla samotnych rodziców // Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie

Preferencje dla rodzin wielodzietnych // Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie

Doliczanie dochodów niepełnoletnich dzieci // Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie

Zakres zwolnień przedmiotowych

Krajowa Izba Gospodarcza ocenia propozycję pozytywnie w zakresie zwolnienia zasiłków macierzyńskich.

Jednocześnie jako negatywną dla rynku pracy oceniamy propozycję ZUS wyłączającą możliwość zwolnienia z podatku emerytów, którzy nabyli prawo do świadczenia, pobierali je, a następnie zawiesili w celu podjęcia pracy zarobkowej. Rozwiązanie jest sprzeczne z podstawowym założeniem tego rozwiązania – aktywizacji osób na emeryturze w celu zmniejszenia luki na rynku pracy.

Czytaj także >>> od 1 lipca Polski Ład w nowym kształcie. Trwają konsultacje.

Czytaj także >>> Ekspert KIG wyjaśnia: Czym jest PIT-2 i co daje pracownikowi?