Apel Rady Przedsiębiorczości w sprawie trybu prac nad projektem ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej

Szanowny Panie Premierze,

w imieniu Rady Przedsiębiorczości stanowiącej forum współpracy przedstawicieli największych organizacji reprezentujących przedsiębiorców i pracodawców w Polsce, zwracamy się do Pana Premiera z apelem o pilną interwencję i spowodowanie respektowania przez podległą Panu Premierowi administrację rządową obowiązujących przepisów, dobrych obyczajów oraz deklarowanych przez Pana Premiera publicznie zasad współpracy z partnerami społecznymi.

Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej został upubliczniony przez rząd we wrześniu 2022 roku. Projekt, co należy podkreślić, nigdy nie został skierowany do zaopiniowania przez organizacje reprezentujące przedsiębiorców i pracodawców, na co zwracali uwagę ministrowi prowadzącemu prace nad projektem inni uczestnicy postępowania (m. in. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców). Z upublicznionych w ostatnich dniach na portalu legislacja.gov.pl danych wynika, że projekt skierowany został do rozpatrzenia przez komisję prawniczą (czyli zakończony został etap uzgodnień, opiniowania oraz rozpatrywania projektu przez właściwe komitety Rady Ministrów), z uzasadnieniem wskazującym na planowane pilne rozpatrzenie projektu przez Radę Ministrów.

Projekt przewiduje szereg rozwiązań o niezmiernie istotnym dla przedsiębiorców znaczeniu. Zgodnie z projektem, w przypadku ogłoszenia nowo ustanawianego stanu zagrożenia możliwe będzie wydawanie przedsiębiorcom poleceń o nieokreślonym zakresie przedmiotowym. Obowiązki nakładane na przedsiębiorców miałyby być realizowane także wprost na podstawie natychmiast wykonywalnych i niewymagających uzasadnienia poleceń. Co niezmiernie istotne, ewentualne straty poniesione przez przedsiębiorców w związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia nie będą uprawniały do ubiegania się o odszkodowanie na zasadach, jakie ustawodawca przewidział w odniesieniu do wyrównania strat majątkowych wynikających z ograniczenia wolności i praw w czasie stanu nadzwyczajnego.

Projekt ustawy – którego intencje w znacznej mierze nie budzą przecież żadnych wątpliwości – dokonuje istotnej ingerencji w obowiązujące zasady ograniczania konstytucyjnie chronionych praw i wolności, w niezwykle istotnym zakresie wpływać może także na sytuację przedsiębiorców. W tej sytuacji pominięcie organizacji reprezentujących przedsiębiorców i pracodawców jako partnerów w pracach nad projektem stanowi oczywiste i jaskrawe naruszenie przepisów ustawowych (art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców) oraz przepisów Regulaminu pracy Rady Ministrów (§ 38 ust. 2 Regulaminu). Nie można nie zauważyć też, że przebieg prac nad projektem od etapu uzgodnień nie został upubliczniony na portalu legislacja.gov.pl, co także stanowi naruszenie Regulaminu pracy Rady Ministrów (§ 52, 57 i 70 Regulaminu).

Taki sposób procedowania projektu o niezmiernie istotnym znaczeniu dla biznesu stoi także w sprzeczności z publicznie deklarowanymi przez Pana Premiera zasadami, na których oparta powinna być współpraca pomiędzy środowiskiem przedsiębiorców i administracją rządową. Zaledwie kilka tygodniu temu, 3 kwietnia 2023 r. na Welconomy Forum w Toruniu mówił Pan: „Państwo nie może być postrzegane jako wróg przedsiębiorców”. Głęboko podzielamy tę intencję, ale jej urzeczywistnienie zależy przede wszystkim od czynów, nie od deklaracji. Apelujemy więc do Pana Premiera o pilne spowodowanie, aby ministrowie odpowiedzialni za prace nad projektem rozpoczęli rzeczywisty dialog z organizacjami reprezentującymi przedsiębiorców i pracodawców. Nie tylko po to, aby zrealizować ich prawny obowiązek, ale przede wszystkim po to, aby wspólnie poszukiwać rozwiązań, które właściwie wyważą pomiędzy obowiązkami państwa a udziałem przedsiębiorców w wykonywaniu zadań publicznych. Polscy przedsiębiorcy nie uchylają się od konieczności ponoszenia uzasadnionej części kosztów zadań publicznych służących ochronie wspólnoty, jednak przepisy, na podstawie których ma się to odbywać, muszą być przygotowane z poszanowaniem obowiązujących procedur zapewniających możliwość wypracowania efektywnych i niebudzących zastrzeżeń konstytucyjnych regulacji. Dopiero tak przygotowany projekt powinien być, w naszej ocenie, przedmiotem rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Jako członkowie Rady Przedsiębiorczości deklarujemy gotowość niezwłocznego włączenia się do prac nad projektem.