Opinia KIG: projekt ustawy "Prawo przedsiębiorców"

Krajowa Izba Gospodarcza pozytywnie opiniuje rządowy projekt ustawy Prawo przedsiębiorców, którego pierwsze czytanie odbyło się 8 grudnia 2017 r. w Sejmie RP.

Przede wszystkim należy podkreślić, że projekt jest wynikiem kilkuletnich prac Ministerstwa i był wielokrotnie szeroko konsultowany. Zarówno organizacje zrzeszające przedsiębiorców jak i urzędnicy, którzy będą stosowali to prawo w praktyce, mogli wyrazić swoje zastrzeżenia  i wątpliwości, które w części zostały uwzględnione w toku prac legislacyjnych.

Na uwagę zasługuje fakt, że w zamyśle Projektodawcy ustawa Prawo przedsiębiorców ma być nadrzędnym aktem prawnym regulującym prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Ze względów systemowych akt ten będzie miał moc równorzędną z pozostałymi uchwalonymi ustawami, jednakże aksjologicznie wyznaczy standardy legislacji w zakresie stanowienia prawa gospodarczego i jego wykonywania. Stanowi to przełomowe podejście, które w ocenie Krajowej Izby Gospodarczej może bardzo pozytywnie wpłynąć na relacje między przedsiębiorcami a organami administracji publicznej.

Dotychczasowa praktyka stosowania prawa nie zawsze uwzględniała interes przedsiębiorców, a często wręcz faworyzowała stronę publiczną. Dlatego też pozytywnie oceniamy wprowadzenie do ustawy zasad ogólnych, które w istocie są zmodyfikowanymi zasadami znanymi z Kodeksu postępowania administracyjnego. Niestety wieloletnia praktyka stosowania prawa pokazała, że część zasad zawartych w K.p.a. nie jest stosowana do przedsiębiorców wprost, ze względu na szczegółowe procedury zawarte w odrębnych aktach prawnych. Wyrażamy nadzieje, że nowe Prawo przedsiębiorców pozwoli ujednolicić standardy stosowania prawa przy realizacji wszystkich procedur administracyjnych, zarówno na poziomie samorządowym jak i centralnym. Jedną z wartości dodanych takiego zabiegu legislacyjnego będzie też równe traktowanie przedsiębiorców w całej Polsce. Mamy nadzieję, że zapisy zawarte w zasadach ogólnych nie pozostaną martwym prawem i utrwalą się w mentalności urzędników.

Pozytywnie oceniamy również pomysł wyłączenia spod działalności gospodarczej aktywności o niewielkim znaczeniu finansowym. Zawarte w art. 5 Projektu wyłączenie jest korzystne  z punktu widzenia ekonomiki działania organów; z drugiej strony pozwoli na wprowadzenie instytucji działalności na próbę, który to postulat pojawiał się wielokrotnie. Rozwiązanie pozwoli z jednej strony na weryfikację pomysłu na biznes, a z drugiej nie uszczupli finansów publicznych. Nowym i dobrym rozwiązaniem jest także możliwość zawieszenia działalności gospodarczej zarejestrowanej w CEIDG na czas nieoznaczony (art. 23 Projektu).

Krajowa Izba Gospodarcza wskazuje, że potrzebna będzie wnikliwa analiza ex post proponowanego rozwiązania. Trudno bowiem znaleźć uzasadnienie dla różnego traktowania przedsiębiorców wpisanych w CEIDG i KRS, przy jednoczesnym spełnieniu przez obie kategorie podmiotów tych samych warunków zawieszenia działalności. Co więcej, proponowana preferencja dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą może być nadużywana do celów optymalizacji podatkowej.

Dotychczasowa praktyka stosowania ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pokazała też niekorzystne dla przedsiębiorców zjawisko w zakresie kontroli. Nie dość, że były one chaotyczne i często nieefektywne z punktu widzenia państwa, to równocześnie stanowiły dużą uciążliwość dla przedsiębiorców. Nowe regulacje nieznacznie modyfikują instytucję kontroli (wydaje się, że z korzyścią dla obu stron) i prawodawca powinien dołożyć wszelkich starań aby katalog wyłączeń spod regulacji ustawy (art. 54 ust. 1) nie był rozszerzany. Równie ważne będzie praktycznie przestrzeganie postanowień rozdziału 6 ustawy dotyczącego tworzenia nowego prawa gospodarczego.

Podsumowując, Krajowa Izba Gospodarcza nie zgłasza poważnych zastrzeżeń  do opiniowanego Projektu. Mamy świadomość, że jest to pierwszy krok do uregulowania warunków prawnych prowadzenia biznesu w nowy sposób. Kolejne ustawy, w tym o technicznym funkcjonowaniu CEIDG, regulacjach dotyczących mikroprzedsiębiorców i średnich firm, a także kwestie spraw związanych z rozliczaniem zobowiązań między przedsiębiorcami, powinny być opracowywane z uwzględnieniem Prawa przedsiębiorców, jako aktu aksjologicznie nadrzędnego. Z tego też względu wychodzimy z założenia,  że opiniowany Projekt nie musi kompleksowo regulować wszelkich spraw związanych z obrotem gospodarczym i relacjami między przedsiębiorcami, a organami administracji. Ma to być ustawa, która określa podstawowe zasady, w tym standard legislacji, jakim prawodawca powinien kierować się w przyszłości. Najważniejsze jest jednak, aby regulacje zawarte  w ustawie mogły być egzekwowane w efektywny sposób przez jej interesariuszy, czyli przedsiębiorców.