Opinia KIG ws. projektu Tarczy 2.0

06.04.2020

Poniżej prezentujemy opinię Krajowej Izby Gospodarczej dotyczącą wybranych propozycji projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (projekt 03.04.2020 r. godz.12.00).

 Krajowa Izba Gospodarcza poniżej przekazuje uwagi szczegółowe do projektu:

Art. 1 pkt 17 (zmieniany art. 15g; propozycja rozszerzenia regulacji)

Identyfikujemy problem związany z zawieraniem porozumień ze związkami zawodowymi. Są zakłady, gdzie związek którego członkami jest mniej niż 5% pracowników blokuje możliwość obniżenia wymiaru czasu pracy albo wprowadzenia postoju. Bez takiego porozumienia pracodawca nie może złożyć wniosku o dofinansowanie na podstawie art. 15g Tarczy.

Proponujemy dodanie ust. 11a w brzmieniu:

„11a W przypadku jeżeli organizacje wskazane w ust. 11 pkt 3 zrzeszają łącznie mniej niż 10% ogółu zatrudnionych pracowników, pracodawca zawiera porozumienie z przedstawicielami, o których mowa w ust. 11 pkt 4.”.

W związku z w prowadzeniem przepisów Tarczy I przedsiębiorcy rozpoczęli proces obniżania wymiaru czasu pracy i wprowadzania przestojów. Zdarzają się przypadki, że u pracodawcy działa jedna lub kilka zakładowych organizacji związkowych, jednak zrzeszają one marginalną ilość pracowników. Obecnie te związki, będące całkowicie niereprezentatywnymi, blokują możliwość zawarcia porozumień, zagrażając istnieniu nieporównywalnie większej liczby miejsc pracy niż liczba zrzeszonych w nich osób.

Rozumiemy potrzebę dialogu z pracownikami, natomiast niedopuszczalna, również w interesie państwa, jest sytuacja, w której organizacja zrzeszająca kilkanaście osób może powstrzymać niezbędną restrukturyzację (obniżenie wymiaru czasu pracy albo wprowadzenie postoju) przedsiębiorcy, który zatrudnia setki osób.

Art. 1 pkt 8 (art. 11e ust. 1; asysta Policji dla właściciela infrastruktury)

Utrzymanie infrastruktury krytycznej jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki. Jej konserwacja i naprawa musi się odbywać z poszanowaniem praw gwarantowanych przez inne przepisy, w szczególności że nie obowiązuje w Polsce stan nadzwyczajny. Własność powinna być prawem szczególnie chronionym. Proponujemy modyfikację przepisów w zakresie możliwości wejścia na teren nieruchomości bez wiedzy/zgody właściciela.

Proponujemy nałożyć dodatkowy obowiązek rejestrowania takiej czynności (rejestracja audio i wideo).

Proponowana treść przepisu (do ustalenia umiejscowienie w jednostce redakcyjnej):

„Właściciel infrastruktury lub urządzeń ma obowiązek zapewnić środki techniczne umożliwiające nagranie interwencji. Kopia nagrania jest niezwłocznie przekazywana do właściwego miejscowo komendanta Policji, do którego wniesiono o asystę funkcjonariuszy Policji oraz właścicielowi, użytkownikowi lub zarządcy nieruchomości.”.

Mamy również świadomość, że nie wszystkie komisariaty policji są wyposażone w specjalistyczny sprzęt, dlatego proponujemy, aby nagrania dokonywał właściciel infrastruktury a następnie przekazywał je policji i właścicielowi. Kopia nagrania powinna być dołączona do protokołu, o którym mowa w ust. 5. Nagranie może być przekazane na nośniku optycznym (płyta CD/DVD) lub półprzewodnikowym (karta pamięci, pamięć USB) lub przez udostępnienie linku do zabezpieczonej chmury danych. W praktyce może się to odbywać nawet przy wykorzystaniu telefonu komórkowego pracownika właściciela infrastruktury lub wskazanego przez niego podwykonawcy.

Przepis istotnie ingeruje w prawo własności, a w szczególnych przypadkach nawet mir domowy czy tajemnice przedsiębiorstwa. Projekt nie określa po jakim okresie właściciel infrastruktury może stwierdzić, że wystąpił „brak możliwości kontaktu z właścicielem, użytkownikiem lub zarządcą nieruchomości”.

W przypadku ust. 4 norma wynikająca z przepisu jest niejednoznaczna. Należy doprecyzować przesłanki braku możliwości kontaktu.

Art. 1 pkt 14 (art. 14; zniesienie odpowiedzialności za szkodę)

Jeżeli powstaje szkoda, ten kto ją wyrządził jest zobowiązany do jej naprawienia. De facto Projektodawca dąży do pozbawienia prawa do odszkodowania części przedsiębiorców. Takie rozwiązanie nie powinno mieć miejsca.

Przepis znosi odpowiedzialność za szkodę wybranych podmiotów. Pozostaje zatem pytanie, kto odpowiada za szkodę wywołaną ich działaniem. Jeżeli ustawodawca wyłącza odpowiedzialność kontraktową i na podstawie ustawy Kodeks cywilny, powinien wprost wziąć odpowiedzialność za powstałą szkodę, przenosząc ją na Skarb Państwa.

Art. 1 pkt 18 (art. 15j; użytkowanie wieczyste)

Przesunięcie terminu zapłaty opłaty za użytkowanie wieczyste stanowi formę pomocy dla przedsiębiorców i osób fizycznych. W przypadku nieruchomości stanowiących własność samorządu, jest to jednak dysponowanie przez Projektodawcę cudzym przychodem. Samorządy mają swoje zadania ustawowe i musza mieć zagwarantowane środki na ich realizację.

W związku z czasowym odebraniem wpływów samorządom z tytułu opłaty z użytkowanie wieczyste Projektodawca powinien rozważyć możliwość udzielenia JST pożyczki adekwatnej do przesuniętych wpływów. Jest to szczególnie istotne ze względu na fakt, że minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa może określić, w drodze rozporządzenia, późniejszy termin wniesienia opłaty. Może to oznaczać, że wpływy z tej opłaty samorządu otrzymają dopiero na przełomie 2020 i 2021. W przypadku niektórych JST może to istotnie zachwiać finansami i uniemożliwić prawidłowe wykonywanie obowiązków ustawowych. Samorządy odpowiadają m.in. za służbę zdrowia i edukację, czyli krytyczne obszary działalności, powinny mieć zapewnione środki na ich finansowanie.

Ponieważ jest to instrument zwrotny, nie pociąga istotnych kosztów dla Skarbu Państwa.

Art. 1 pkt 18 (art. 15n; odstępstwa od rozkładu jazdy)

Aktualizacja rozkładu jazdy nie zawsze będzie możliwa na każdym przystanku. Należy uelastycznić proponowane rozwiązania.

Proponujemy doprecyzować treść ust. 2 przez wskazanie co należy rozumieć przez podanie do publicznej wiadomości.

Przepis po uzupełnieniu otrzymałby brzmienie:

„2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przedsiębiorca jest obowiązany niezwłocznie, nie później niż  w terminie 14 dni od dnia odstąpienia od warunków określonych w zezwoleniu przekazać organowi, który udzielił zezwolenia informacje o zastosowanych odstępstwach, a także podać je do publicznej wiadomości co najmniej przez zamieszczenie na stronie internetowej swojego przedsiębiorstwa, a jeżeli nie stanowi to ryzyka zakażenia pracowników mimo podjętych środków bezpieczeństwa, przez ogłoszenia na wszystkich wymienionych w rozkładzie jazdy przystankach lub dworcach.”.

Art. 1 pkt 22, 23 i 29 (art 15p, 15q i 15zzze; zwolnienia z podatku od nieruchomości)

Należy doprecyzować, co Projektodawca rozumie przez pogorszenie płynności finansowej, aby samorządy mogły udzielić przedsiębiorcom pomocy sprawnie i z zachowaniem zasad bezpieczeństwa prawnego.

Ustawa i przepis upoważniający powinny precyzyjniej określać „pogorszenie płynności finansowej” inaczej samorządom grozi uchylanie uchwał przez wojewodów i sankcje nakładane przez Regionalne Izby Obrachunkowe. Taka redakcja przepisów może spowodować niechęć JST do podejmowania przedmiotowych uchwał. A w przypadku uchylenia takiej uchwały spowodować istotne negatywne konsekwencje po stronie podmiotów zobowiązanych do zapłaty podatku od nieruchomości.

Art. 1 pkt 24 (art. 15x ust. 1 pkt 4 i ust. 2; wyznaczone przez pracodawcę miejsce do odpoczynku, katalog przedsiębiorstw)

Pracodawca, który wskazuje pracownikowi miejsce odpoczynku, powinien zapewnić chociaż minimalny standard komfortu i warunków sanitarnych.

Przepis powinien wskazywać minimalny standard miejsca odpoczynku, aby zapewnić warunki umożliwiające pracownikowi regenerację.

W przypadku ust. 2 zwracamy uwagę na przedsiębiorstwa zajmujące się utylizacją odpadów zakaźnych oraz wywozem odpadów komunalnych. Należy rozważyć rozszerzenie katalogu o te podmioty.

Art. 1 pkt 28 (art. 15zp 180 dni na zwrot)

Należy usunąć wątpliwości co do możliwości pomocy przedsiębiorcom korzystającym już ze wsparcia

Należy jednoznacznie stwierdzić, że można wnioskować o każde z tych narzędzi i mogą one być stosowane łącznie.

Art. 1 pkt 34 (art. 15zzu1 – 15zzu11; przesyłki hybrydowe)

Wprowadzanie nowej usługi, która ma służyć jedynie urzędom w celu formalnego zakończenia spraw pogłębi chaos prawny. Okres walki z epidemią to nie jest dobry czas na eksperymenty. Rząd pracuje nad tym rozwiązaniem już kilka lat, a w Projekcie nadal jest dużo niewiadomych.

Postulujemy wykreślenie propozycji dot. przesyłek hybrydowych.

Przepisy nie przewidują jakiegokolwiek mechanizmu ochronnego w przypadku, jeżeli nastąpi błędne przetworzenie korespondencji do postaci cyfrowej (np. nieczytelny skan) albo plik zostanie uszkodzony i nie będzie możliwości jego odczytu.

Adresat powinien mieć możliwość zapoznania się z korespondencją, a jeżeli na skutek błędów technicznych nie ma takiej możliwości, jego prawa powinny być zabezpieczone.

Można to osiągnąć m.in. przez możliwość niezwłocznego poinformowania Poczty Polskiej o nieprawidłowościach.

W tym kontekście przepisy nie określają, jak długo Poczta Polska ma przechowywać materialne nośniki cyfrowej korespondencji. Czy mają one być niszczone w momencie digitalizacji, niezwłocznie, czy przechowywane przez okres np. wskazany w regulaminie operatora jako okres do złożenia reklamacji.

Art. 1 pkt 39 (art. 15zzzx; przedłużenie ważności prawa jazdy)

Przedłużenie ważności dokumentów to ważna spawa dla przedsiębiorców. Jednocześnie warto, żeby to rozwiązanie działało również za granicą.

Mając na uwadze konieczność zapewnienia praw i obowiązków polskim kierowcom zagranicą wskazujemy na konieczność notyfikowania tego przepisu innym krajom. Obecnie ważność dokumentu stwierdza się na podstawie umieszczonej na nim daty. Organy upoważnione do kontroli kierowców w innych krajach powinny być poinformowane o tym, że dokumenty są ważne mimo przekroczenia wskazanej na nich daty.

Ma to istotne praktyczne znaczenie dla branży transportowej.

Art. 1 pkt 39 (art. 15zzzzd ust. 1; szkolenia BHP)

Część szkoleń BHP nie wpływa istotnie na bezpieczeństwo procesów produkcji, ale wszędzie tam, gdzie warunki sanitarne muszą być zachowane ze względu na jakość produktu, szkolenia pracowników (choćby w skróconej wersji) powinny być prowadzone.

Rozumiemy konieczność uproszczenia niektórych procedur. Jednocześnie zawracamy uwagę, że chociażby w branży handlowej może nastąpić przekwalifikowanie pracowników (np. uzupełnienie braków pracowników w całym łańcuchu produkcji i dystrybucji żywności).

W relacjach prywatnych dotychczas zawarte umowy najczęściej przewidują formę pisemną. Zależy od tego możliwość jej zmiany, wypowiedzenia. Fakt, że list polecony listonosz zawsze będzie mógł zostawić w skrzynce adresata istotnie naruszy bezpieczeństwo stron umów.

Krajowa Izba Gospodarcza postuluje wykreślenie pkt 1 w zakresie lit. c) (zmiana art. 37 ust. 4 ustawy Prawo pocztowe przez umożliwienie pozostawienia przesyłki rejestrowej w skrzynce pocztowej adresata.

Regulacja proponuje znaczące rozszerzenie fikcji doręczeń przesyłek o szczególnych atrybutach (przesyłek rejestrowych).

W praktyce będzie to dotyczyło korespondencji pozasądowej (tu obowiązują elektroniczne potwierdzenia). Spowoduje to jednak istotne utrudnienia, również procesowe.

Podstawowym problemem praktycznym jest rozstrzygnięcie, od jakiego momentu liczyć termin doręczenia? Wywoła to istotne konsekwencje dla stosunków cywilnoprawnych i w prawie pracy (np. kiedy do adresata dotarło oświadczenie woli drugiej strony). Będzie to miało istotne implikacji np. w przypadku zwolnienia pracownika, wypowiedzenia umowy cywilnoprawnej, naliczenia kary umownej.

 

Warszawa, 6 kwietnia 2020 roku

Krajowa Izba Gospodarcza otrzymała dofinansowanie w ramach projektu POIR.03.04.00-14-0001/20 „Dotacja na kapitał obrotowy dla Krajowej Izby Gospodarczej”, w ramach działania 3.4 Dotacje na kapitał obrotowy Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020”, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.