Depozyty i kredyty w końcu grudnia

Zobacz dane o podaży pieniądza w końcu roku

Narodowy Bank Polski zaprezentował dane o podaży pieniądza w końcu grudnia. Warto poświęcić im nieco uwagi, stanowią bowiem zamknięcie roku i będą, wraz z danymi analogicznymi za poprzednie lata, podstawą do szacunków sytuacji na rynku bankowym w przyszłości. W powodzi zaprezentowanych informacji, a patrząc głównie na ich powiązanie z tzw. gospodarką realną, warto przede wszystkim zwrócić uwagę na zmiany depozytów i kredytów: gospodarstw domowych, przedsiębiorstw niefinansowych i samorządów ale również na zmiany poziomu gotówki w obiegu.

W końcu grudnia gospodarstwa domowe dysponowały na rachunkach w bankach środkami w wysokości 977,05 mld PLN. Były one o  23,58 mld i 2,5% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 95,67 mld PLN tj. 10,9% większe niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika depozytów wynosiła 9,5%. Wbrew powszechnym obawom wciąż nie widać silnej erozji depozytów związanej choćby z pogorszeniem się sytuacji finansowej. Wręcz przeciwnie, roczna dynamika depozytów jest wyższa od wynikającej z tempa zmian funduszu płac. Jej poprawa w grudniu jest prawdopodobnie wywołana w części mniejszą konsumpcją (patrz wyłączenia części handlu ale przede wszystkim usług).

Przedsiębiorstwa niefinansowe dysponowały środkami w wysokości 376,43 mld PLN. Były one o  2,19 mld i 0,6% niższe niż miesiąc wcześniej choć wciąż o 60,19 mld PLN tj. 19,0% większe niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika depozytów wynosiła 25,0%. Wciąż wysoka dynamika roczna depozytów firm to głównie efekt znacznego zasilenia ich rachunków środkami z tarczy finansowej. Wypada podkreślić, że spadek depozytów między końcem listopada, a grudnia jest zupełnie nietypowy. Zazwyczaj depozytów jest sporo więcej. Na rachunkach są już, podwyższone okresem okołoświątecznym, utargi. W dodatku widoczna jest dążność firm do pokazywania w miesiącu bilansowym wyższego poziomu płynności. W grudniu 2019 na rachunkach firm przybyło 13 mld PLN. Aktualny spadek świadczy o potrzebie głębszego sięgnięcia do zapasów, wynikającej z mniejszej sprzedaży i pogorszenia wyników przynajmniej części podmiotów.

Na rachunkach samorządów w końcu grudnia figurowała kwota 54,27 mld PLN. Była ona o 0,66 mld i 1,2% wyższa niż miesiąc wcześniej i równocześnie o 17,09 mld i 46,0% wyższa niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika depozytów wynosiła 37,7%. Wysoki i rosnący poziom depozytów samorządów jest prawdopodobnie złożeniem rozsądnej, ostrożnej polityki finansowej w dobie niepewności przychodów i wzrostu niektórych kosztów działania, z zastopowaniem części wydatków – najmniej niezbędnych – w tym inwestycyjnych.

W końcu grudnia zadłużenie gospodarstwa domowych w bankach wynosiło 789,08 mld PLN. Było ono o  3,04 mld i 0,4% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 22,74 mld PLN tj. 3,0% większe niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika kredytów wynosiła 2,6%. Grudniowy wzrost poziomu i dynamiki kredytów w istotnym stopniu jest spowodowany spadkiem wyceny naszej waluty, która zwiększa wartość kredytów walutowych wyrażanych w złotych. Jest to odwrócenie sytuacji z listopada (złoty wtedy umocnił się po słabym październiku). Wciąż niska dynamika kredytów dla ludności to z pewnością złożenie niskiej skłonności do zadłużania się gospodarstw domowych w niepewny czas, ale również ostrożniejszej polityki kredytowej banków.

Przedsiębiorstwa niefinansowe w końcu grudnia były zasilone przez banki kredytami na kwotę 348,16 mld PLN. Była ona o  9,08 mld i 2,5% niższa niż miesiąc wcześniej i o 17,96 mld PLN tj. 4,9% niższa niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika kredytów również była ujemna i wynosiła -4,5%. Jednocześnie firmy dysponowały kwotą 16,56 mld pozyskaną w postaci obligacji. Była ona o 0,15 mld PLN tj. 0,9% niższa niż przed miesiącem oraz o 3,08 mld PLN tj. o 15,7% niższa niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika środków pozyskanych w postaci obligacji również była ujemna i wynosiła -10,5%. W przypadku firm widoczne jest szybko postępujące „delewarowanie”. Wynika ono tak ze spadku popytu na kredyt obrotowy i inwestycyjny (patrz mniejsze zamówienia i niższa skłonność do prowadzenia prac inwestycyjnych) ale również z pojawieniem się znacznych środków zasilających płynność firm pochodzących spoza systemu bankowego. Grudniowy spadek jest też sezonowym (mającym na celu pokazanie w korzystniejszym świetle struktury bilansów firm w okresie sprawozdawczym).

Samorządy w końcu grudnia były zasilone przez banki kredytami na kwotę 35,86 mld PLN. Były one o  1,56 mld i 4,5% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 0,11 mld PLN tj. 0,3% wyższe niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika kredytów wynosiła 2,9%. Jednocześnie samorządy dysponowały kwotą 25,39 mld pozyskaną w postaci obligacji. Była ona o 1,26 mld PLN tj. 5,2% wyższa niż przed miesiącem oraz o 1,28 mld PLN tj. o 5,3% wyższa niż przed rokiem. W listopadzie roczna dynamika środków pozyskanych w postaci obligacji wynosiła 1,5%. Grudzień przyniósł podwyższenie intensywności pozyskiwania środków w postaci obligacji – środków długoterminowych związanych z procesami inwestycyjnymi. Być może jednak część tego wzrostu to efekt zmian kursowych (część obligacji denominowana była w walutach obcych). Wzrost zadłużenia kredytami pozostaje umiarkowany, choć złożony z obecnym spadkiem dochodów samorządów może niepokoić.

W grudniu ponownie wzrósł poziom gotówki w obiegu – o 2,61 mld PLN tj. 0,9% do kwoty 306,74 mld PLN. Jednocześnie okazał się on o 82,66 mld PLN i 36,9% wyższy niż przed rokiem (w listopadzie był wyższy niż przed rokiem o 36,0%). Zazwyczaj silny wzrost poziomu gotówki w obiegu przyjmowany jest przez analityków jako niepokojący, bo nieznacznie tylko poprzedzający wzrost spożycia i inflacji. W ostatnich jednak miesiącach należy go rozumieć jako przejaw rozsądku gospodarstw domowych i podmiotów gospodarczych starających się zapewnić sobie stosowny bufor płynności na okoliczność możliwości pojawienia się chwilowych kłopotów w elektronicznym obiegu pieniądza.

Zobacz inne analizy makro

Kontakt
Piotr Soroczyński
Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl