Depozyty i kredyty w końcu lipca 2023

Narodowy Bank Polski zaprezentował dane o podaży pieniądza w końcu lipca 2023. Z punktu widzenia obserwacji procesów w gospodarce realnej szczególnie istotne są w nich dane o zmianach poziomów depozytów i kredytów gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i samorządów oraz wielkości gotówki w obiegu. Wyniki lipca powinny być traktowane jako ważne, widać w nich bowiem rozwinięcie reakcji na zmiany w otoczeniu gospodarki w tym na niedawną serię podwyżek stóp procentowych, reakcję na agresję Rosji na Ukrainę, wejście w okres słabszej koniunktury.

W końcu lipca gospodarstwa domowe dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 140,57 mld PLN. Były one o 3,48 mld i 0,31% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 117,70 mld PLN tj. 11,5% większe niż przed rokiem (w czerwcu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,4%). W ostatnich latach lipiec zazwyczaj przynosił – sięgające kilka miliardów złotych – wzrosty depozytów ludności. Bardziej korzystna jest bowiem sytuacja w zakresie płac (podobnie jak w czerwcu powiększają je wypłacane premie i nagrody). Lipcowy wzrost poziomu środków okazał się w typowy i jednocześnie zbliżony też do notowanego przed rokiem. Roczna dynamika depozytów w lipcu wzrosła ósmy raz z rzędu. Zwraca uwagę, iż w ostatnich miesiącach, a po dłuższej przerwie, powróciła ona do obserwowanej niegdyś tendencji – była bowiem zbliżona do dynamiki płac. W tym samym czasie dynamika sprzedaży detalicznej pozostawała na znacznie niższym poziomie (więc nie kupujemy, a oszczędzamy).

Przedsiębiorstwa niefinansowe dysponowały w końcu lipca środkami w wysokości 484,04 mld PLN. Były one o 13,82 mld PLN i 2,9% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 62,57 mld PLN tj. 14,8% większe niż przed rokiem. W czerwcu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 13,5%.

Tak wyraźny wzrost poziomu depozytów w tej grupie klientów banków w lipcu nie jest typowy. Obserwowane są często wzrosty, ale mniejszych rozmiarów. W dodatku w tym roku dane dotyczące przemysłu, budownictwa i handlu detalicznego nie wskazywały na to, że miesięczny wzrost depozytów firm (patrz zrealizowane utargi i związany z nimi osad na rachunkach) może być tak duży, ani na to, że wciąż mocno rosła będzie roczna dynamika depozytów. Przy jednocześnie postępującym spadku inflacji można postawić tezę, że w przeciwieństwie do praktyki kilku ostatnich kwartałów depozyty firm są odnawiane w tempie wystarczającym do utrzymania rozsądnego poziomu płynności, a nawet w tym zakresie odrabiane są wcześniejsze zaległości.

W końcu lipca na rachunkach samorządów figurowała kwota 65,36 mld PLN. Była ona o 0,70 mld PLN i 1,06% niższa niż miesiąc wcześniej i równocześnie o 12,55 mld i 16,1% niższa niż przed rokiem. W czerwcu roczna dynamika depozytów również była ujemna i wynosiła -17,7%.

Spadek tych depozytów w lipcu można uznać za sezonowy. Zazwyczaj obserwowana jest tu stagnacja lub lekka korekta. Wpisuje się to też jednak w dłuższy trend ograniczania środków samorządów związany z równoczesnym spadkiem przychodów i wzrostem wydatków (w tym na energię i jej nośniki oraz płace).

W końcu lipca zadłużenie gospodarstw domowych w bankach wynosiło 777,06 mld PLN. Było ono o 0,20 mld i 0,03% niższe niż miesiąc wcześniej i o 40,44 mld PLN tj. 4,9% niższe niż przed rokiem. W czerwcu roczna dynamika kredytów była również ujemna i wynosiła -5,0%.

Kredyty w tej grupie klientów w lipcu zazwyczaj nie zmieniają się istotnie. Tegoroczna zmiana może wiec uchodzić za normalną. Wciąż jednak jesteśmy w obserwowanej w niemal całym roku 2022 oraz początku roku 2023 serii korekt poziomu kredytów. Kolejny miesiąc z rzędu utrzymuje się też ujemna roczna dynamika kredytów. Jest to efekt spadku zainteresowania kredytami (zwłaszcza hipotecznymi) oraz szybszej spłaty zaciągniętych wcześniej zobowiązań. To oczywiście skutek zaostrzania polityki monetarnej – wzrostu stóp procentowych. Ujemnej dynamice poziomu kredytów sprzyja też mocna wycena złotego. Przeliczane bowiem na złotego kredyty walutowe okazują się mniejsze niż przed rokiem.

Przedsiębiorstwa niefinansowe w końcu lipca zasilane były kredytami na poziomie 396,31 mld PLN. Było to o 3,13 mld i 0,8% mniej niż miesiąc wcześniej oraz o 6,33 mld PLN tj. 1,6% mniej niż przed rokiem. W czerwcu roczna dynamika kredytów była jeszcze dodatnia i wyniosła 0,8%.

Silny spadek kredytowania w lipcu nie jest typowy – zazwyczaj oczekuje się podobnej skali, ale wzrostu. Roczna dynamika kredytów kontynuuje serię wcześniejszych spadków. Jednocześnie firmy dysponowały kwotą 14,51 mld pozyskaną w postaci obligacji. Była ona o 0,11 mld PLN tj. 0,7% niższa niż przed miesiącem oraz o 1,63 mld PLN tj. o 10,1% niższa niż przed rokiem. W czerwcu roczna dynamika środków pozyskanych w postaci obligacji była ujemna i wynosiła -9,7%. Firmy są w fazie silnego ograniczania finansowania z zewnątrz. Widać ograniczenie popytu na środki obrotowe, ale również inwestycyjne.

Zgodnie z danymi na koniec lipca banki zasilały samorządy kredytami na kwotę 30,76 mld PLN. Były one o 0,23 mld i 0,7% niższe niż miesiąc wcześniej i o 0,39 mld PLN tj. 1,2% niższe niż przed rokiem. W czerwcu roczna dynamika kredytów również była ujemna i wynosiła -0,7%. Jednocześnie samorządy dysponowały kwotą 29,68 mld pozyskaną w postaci obligacji. Była ona o 1,10 mld PLN tj. 3,8% wyższa niż przed miesiącem oraz o 4,65 mld PLN tj. o 18,6% wyższa niż przed rokiem. W czerwcu roczna dynamika środków pozyskanych w postaci obligacji wynosiła 15,3%.

W lipcu zwiększył się poziom gotówki w obiegu – o 0,16 mld PLN tj. 0,05% do kwoty 353,97 mld PLN. Jednocześnie okazał się on o 8,73 mld PLN i 2,4% niższy niż przed rokiem (w czerwcu był niższy niż przed rokiem o 2,7%). Lipiec zazwyczaj przynosi wzrost poziomu gotówki w obiegu – nawet nieco większy niż w bieżącym roku. W ostatnich miesiącach wyraźnie spada udział gotówki w podaży pieniądza. Jest to oczekiwane. W okresie wysokich stóp procentowych – naturalne preferowanie płynności – staje się zbyt kosztowne.