Rachunki narodowe w I kwartale 2023

Główny Urząd Statystyczny zaprezentował dane o rachunkach narodowych za pierwszy kwartał 2023 roku

Rachunki narodowe w I kwartale 2023

Produkt krajowy brutto okazał się w ujęciu realnym o 0,3% niższy niż w analogicznym okresie roku 2022, podczas gdy w IV kw. 2022 notowany był jeszcze wzrost na poziomie 2,3%. Zaprezentowana właśnie dynamika okazała nieznacznie gorsza w stosunku do danych wstępnych przyspieszonych sprzed dwóch tygodni (kiedy określono ją na -0,2%).

W ujęciu nominalnym produkt krajowy wyniósł w I kwartale 800,4 mld PLN i okazał się o 15,3% wyższy niż przed rokiem.

Zmianę cen (tzw. deflator PKB) liczoną po całym produkcie krajowym można więc szacować na około 15,6% w stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku. Jest to wyraźnie więcej niż w kwartale czwartym 2022 roku (14,3%), choć jednocześnie mniej niż wskazania w zakresie zmian cen konsumenckich i przemysłowych. Zwraca jednak uwagę, że w pierwszym kwartale deflator wciąż rósł, podczas gdy tendencja dla cen konsumenckich i przemysłowych była już spadkowa. Produkt krajowy brutto za ostatnie cztery kwartały (w ujęciu rocznym kroczącym) – wyniósł 3 184,5 mld PLN.

Dynamika roczna spożycia ogółem w pierwszym kwartale 2023 uległa poprawie – choć wciąż pozostawała ujemna. Wyniosła bowiem -1,6% wobec -3,3% w kwartale czwartym roku 2022. W spożyciu gospodarstw domowych odnotowany został spadek na poziomie -2,0%, po spadku o -1,1% w kwartale czwartym. Równocześnie w kwartale pierwszym 2023 spożycie publiczne okazało się realnie jedynie o -0,5% niższe niż przed dwunastoma miesiącami, podczas gdy jeszcze w kwartale czwartym notowany był spadek wynoszący aż -8,7%.

W przypadku inwestycji w kwartale pierwszym pojawi się wzrost na poziomie 5,5%. Inwestycje w kwartale czwartym były wyższe niż przed rokiem o 5,4%. Zwraca uwagę wynik dla całej akumulacji (obejmujący poza inwestycjami również saldo zmiany zapasów). W kwartale pierwszym zanotowano tu bardzo głęboki spadek sięgający aż 18,4%, po wzroście z kwartału czwartego na poziomie 10,4%.  Świadczy to o tym, iż w gospodarce rozpoczęło się w kwartale pierwszym bardzo gwałtowne redukowanie zapasów – po wcześniejszych sześciu kwartałach ich nieprzerwanego budowania.

Obroty handlu zagranicznego prezentowały się słabo, gorzej niż w kwartale poprzednim. Dynamika eksportu zmniejszyła się w kwartale pierwszym 2023 do 3,2% z 3,9% w kwartale czwartym. W przypadku importu notowany był spadek na poziomie -4,6% wobec wzrostu o 0,7% w kwartale czwartym.

Po stronie podażowej szczególną uwagę zwracają ujemne dynamiki wartości dodanej w: przemyśle – -1,4% wobec dodatniej 3,5% w kwartale czwartym, handlu -4,4% po spadku w kwartale czwartym o -5,1%, transporcie i gospodarce magazynowej -1,2% po wzroście w kwartale czwartym o 3,0%, działalności profesjonalnej naukowej i technicznej -0,3% po wzroście z kwartału czwartego o 2,2%. Wzrosty umiarkowanych rozmiarów odnotowane zostały w przypadku: budownictwa 1,5%, wobec 0,9% w kwartale czwartym, administracji publicznej i obronie narodowej o 2,3% wobec 1,8% w kwartale czwartym oraz zakwaterowaniu i gastronomii, gdzie odnotowano wzrost o 2,9%, wobec wzrostu 3,9% w kwartale czwartym. Pokaźną dynamikę wzrostu odnotowano w przypadku informacji i komunikacji na poziomie 4,9%. Wobec 8,1% w kwartale czwartym oraz w obsłudze nieruchomości i firm na poziomie 5,1% wobec spadku z kwartału czwartego o 1,0%. Nadzwyczajnej skali wzrost miał natomiast miejsce w przypadku działalności finansowej i ubezpieczeniowej, który wyniósł 23,4% po wzroście o 29,7% w kwartale czwartym. Wypada podkreślić, że w akurat tej pozycji dość powszechnie wyczekiwano raczej niskiego wzrostu lub wręcz spadku, ze względu na efekt echa bardzo wysokiej bazy sprzed roku (wtedy wzrost wyniósł aż 40,3%).

Ciekawie prezentują się statystyki ukazujące wkład poszczególnych kategorii popytowych do budowania dynamiki produktu krajowego brutto. Spożycie ogółem w kwartale pierwszym miało ujemny wkład do PKB, obniżając jego dynamikę o -1,1 pkt proc. To mimo wszystko był lepszy wynik niż w kwartale czwartym, kiedy to spożycie ogółem obniżało dynamikę PKB o -2,3 pkt proc. W przypadku spożycia indywidualnego wkład w PKB był ujemny i wyniósł -1,0 pkt proc. wobec ujemnych -0,5 pkt proc. w kwartale poprzednim. W przypadku spożycia publicznego wkład do PKB był również ujemny i wyniósł -0,1 pkt proc. podczas gdy w poprzednim kwartale był również ujemny, ale na poziomie aż -1,8 pkt proc. Absolutnie odmienił się wkład akumulacji, której zmiana była odpowiedzialna za redukcję o aż -3,5 pkt proc. dynamiki wzrostu PKB w kwartale pierwszym wobec stymulacji wzrostu o +2,9 pkt proc. w kwartale czwartym. Odmiana ta w mniejszym stopniu wynikała ze zmian w zakresie inwestycji, które w pierwszym kwartale podnosiły dynamikę PKB o +0,6 pkt proc. wobec podnoszenia o +1,2 pkt proc w kwartale czwartym. Była ona głównie zmianą wkładu zmiany stanu zapasów. W kwartale pierwszym ograniczały one skalę dynamiki wzrostu PKB o -4,1 pkt. proc podczas gdy w kwartale czwartym podnosiły wzrost o +1,7 pkt proc. Podobnie jak w dwóch poprzednich kwartałach, ale w przeciwieństwie do praktyki czterech wcześniejszych, dodatnim okazał się wkład w dynamikę PKB eksportu netto (+4,3 pkt proc., wobec zanotowanych dla kwartału czwartego +1,7 pkt. proc.). Wypada w tym miejscu przypomnieć często obserwowaną symetrię pomiędzy tym co dzieje się w zapasach i eksporcie netto. Gdy zapasy są zwiększane (stymulując PKB) jednocześnie odnotowywany jest słaby wynik eksportu netto (bo mocno rośnie import). Tym razem mieliśmy do czynienia z sytuacją też symetryczną, ale odwrotną. Redukcji zapasów towarzyszył spadek importu wywołujący pokaźny dodatni wkład eksportu netto w PKB.

Wyniki kwartału pierwszego mogą być przyjmowane niejednoznacznie przez analityków i komentatorów.

Są z jednej strony wyraźnie słabsze niż te wcześniejsze (patrz kontynuacja ograniczania tempa wzrostu z 8,6% w kwartale pierwszym 2022 przez 6,1% w kwartale drugim i 3,9% w kwartale trzecim, 2,3% w kwartale czwartym aż do ujemnych -0,3% w pierwszym kwartale 2023). Z drugiej jednak strony realizujemy przewidzianą ścieżkę schodzenia w dół dynamiki PKB znacznie łagodniej niż było to zakładane kilka kwartałów temu. Wzrost w kolejnych kwartałach miał spadać z 7,5% w początku roku 2022 przez 4,5% w kwartale drugim – do wyraźnie poniżej 2% w kwartale trzecim i czwartym. W kwartale pierwszym 2023 oczekiwana była recesja, w opinii części analityków nawet przekraczająca -1%. Ów spadek to efekt wygasania nadzwyczajnych zjawisk podbijających PKB w początku roku 2022 (gromadzenie zapasów potrzebnych do realizacji wysokich zamówień i nadzwyczaj wysoka konsumpcja – wynik niskiej bazy sprzed roku i dodatkowego popytu związanego z przyjęciem uchodźców). W dodatku na dynamikę PKB istotnie i negatywnie działa rosnąca inflacja początkowo zbijając realne wzrosty spożycia, a w przełomie 2022 i 2023 roku wręcz obniżając realny poziom spożycia w stosunku do notowanego przed rokiem.

Prawdopodobnie kumulacja czynników ograniczających dynamikę PKB jest już za nami. Najtrudniejszym dla gospodarki mógł okazać się pierwszy kwartał 2023, kiedy pojawiła się recesja (wynik realnie niższy niż przed rokiem). Prawdopodobnie jednak kwartał drugi przyniesie odbicie, kontynuowane w kwartałach kolejnych.

Zobacz także inne raporty KIG

Zapisz się na newsletter i bądź na bieżąco! >>> TUTAJ 

Kontakt

Piotr Soroczyński
Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl