Rachunki narodowe w III kwartale 2023

Wyniki kwartału trzeciego napawają lekkim optymizmem. Po dwóch pierwszych kwartałach, w których realny wynik PKB był niższy niż przed rokiem – w kwartale trzecim pojawił się wzrost

Rachunki narodowe w III kwartale 2023

Główny Urząd Statystyczny zaprezentował dane o rachunkach narodowych za trzeci kwartał 2023 roku. Produkt krajowy brutto okazał się w ujęciu realnym o 0,5% wyższy niż w analogicznym okresie roku 2022, podczas gdy w II kw. 2023 notowany był spadek na poziomie -0,6%. Zaprezentowana właśnie dynamika, okazała się nieznacznie lepsza w stosunku do danych wstępnych przyspieszonych sprzed dwóch tygodni (kiedy określono ją na 0,4%).

W ujęciu nominalnym produkt krajowy wyniósł w III kwartale 845,4 mld PLN i okazał się o 8,1% wyższy niż przed rokiem. Zmianę cen (tzw. deflator PKB) liczoną po całym produkcie krajowym można więc szacować na około 7,6% w stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku. Jest to wyraźnie mniej niż w kwartale drugim 2023 roku (13,2%) i jednocześnie mniej niż wskazania w zakresie zmian cen konsumenckich. Produkt krajowy brutto za ostatnie cztery kwartały (w ujęciu rocznym kroczącym) – wyniósł 3 335,7 mld PLN.

Dynamika roczna spożycia ogółem w trzecim kwartale 2023 uległa wyraźnej poprawie

Okazała się bowiem ona dodania i wyniosła 1,3% wobec ujemnych -1,6% w kwartale drugim. W spożyciu gospodarstw domowych odnotowany został wzrost na poziomie 0,8%, po spadku o -2,8% w kwartale drugim. Równocześnie w kwartale trzecim 2023 spożycie publiczne okazało się realnie o 3,3% wyższe niż przed dwunastoma miesiącami, podczas gdy jeszcze w kwartale drugim notowany był wzrost wynoszący 2,2%.

W przypadku inwestycji w kwartale trzecim utrzymał się wzrost – tym razem na poziomie 7,2%

Inwestycje w kwartale drugim były wyższe niż przed rokiem o 10,5%. Zwraca uwagę wynik dla całej akumulacji (obejmujący poza inwestycjami również saldo zmiany zapasów). W kwartale trzecim zanotowano tu bardzo głęboki spadek sięgający aż -28,1%, po spadku z kwartału drugiego na poziomie -8,3%.  Świadczy to o tym, iż w gospodarce trwa (a nawet przyspiesza) rozpoczęte jeszcze w kwartale pierwszym, gwałtowne redukowanie zapasów – po wcześniejszych sześciu kwartałach ich nieprzerwanego budowania.

Obroty handlu zagranicznego prezentowały się źle, znacznie gorzej niż w kwartale poprzednim. Dynamika eksportu okazała się ujemna na poziomie -11,0%, wobec ujemnych -3,2% w kwartale drugim. W przypadku importu notowany był spadek na poziomie -20,3%, wobec spadku o -6,8% w kwartale drugim.

Przechodząc do strony podażowej rachunków narodowych, warto zwrócić uwagę na jeden istotny element. Dynamika wartości dodanej w gospodarce w kwartale trzecim była wyższa od dynamiki produktu krajowego brutto o 0,3 pkt. proc., podczas gdy w kwartale drugim i pierwszym, różnica sięgała odpowiednio aż 1,4 pkt. proc i 1,2 pkt. proc. Zazwyczaj wartości te nie różnią się istotnie. Mamy więc powrót w bardziej typowe rejony.

Wartość dodana w przemyśle w kwartale trzecim okazała się niższa niż przed rokiem o -2,0%, co było wynikiem minimalnie gorszym niż -1,7% z kwartału drugiego. W budownictwie wartość dodana była wyższa niż przed rokiem o 2,8%, podczas gdy w kwartale drugim o 2,9%. W handlu odnotowano wzrost o 1,7% po regresie o -6,7% z kwartału drugiego. W transporcie i gospodarce magazynowej skala regresu pogłębiła się do -5,2% z -4,4% w kwartale drugim. Bardzo duże zmiany miały miejsce w przypadku działalności finansowej i ubezpieczeniowej. Tu bowiem odnotowano wynik o -2,9% niższy niż przed rokiem, podczas gdy jeszcze w kwartale drugim miejsce miał tu wysoki wzrost sięgający aż 15,6%. Mocny, choć słabszy niż w kwartale drugim, był wzrost wartości dodanej w informacji i komunikacji – gdzie wyniósł 3,9% wobec 8,2% z kwartału drugiego. Dobrze prezentował się też wzrost w obsłudze nieruchomości i firm wynoszący 6.0% osiągnięty po 5,2% z kwartału drugiego. W przypadku zakwaterowania i gastronomii wartość dodana była wyższa niż przed rokiem o 3,6% wobec 3,8% z kwartału drugiego, w administracji publicznej i obronie narodowej o 3,7% po 3,8% w kwartale drugim, a w działalności profesjonalnej naukowej i technicznej, wzrost w kwartale trzecim sięgnął 2,4%, podczas gdy jeszcze w kwartale drugim notowany był tu wzrost rzędu 1,5%.

Ciekawie prezentują się statystyki ukazujące wkład poszczególnych kategorii popytowych do budowania dynamiki produktu krajowego brutto. Spożycie ogółem w kwartale trzecim miało dodatni wkład do PKB, zwiększając jego dynamikę o 1,1 pkt proc. To był wynik zdecydowanie lepszy niż w kwartale drugim, kiedy to spożycie obniżało dynamikę PKB o -1,2 pkt. proc. W przypadku spożycia indywidualnego wkład w PKB był dodani i wyniósł 0,5 pkt proc., wobec ujemnych -1,6 pkt proc. w kwartale poprzednim. W przypadku spożycia publicznego, wkład do PKB był dodatni i wyniósł 0,6 pkt proc. wobec dodatnich 0,4 pkt. proc w kwartale drugim. Znacznie bardziej negatywny niż w poprzednim kwartale był wkład akumulacji, której zmiana była odpowiedzialna za redukcję o -6,5 pkt proc. dynamiki wzrostu PKB w kwartale trzecim, wobec redukcji o -1,5 pkt proc. w kwartale drugim. Pogorszenie to w większym stopniu wynikało ze zmian w zakresie inwestycji, które w trzecim kwartale podnosiły dynamikę PKB o 1,2 pkt proc., wobec podnoszenia o 1,5 pkt proc w kwartale drugim. Ale w znacznie większym stopniu było pochodną bardziej negatywnego niż kwartał wcześniej wpływu zmiany stanu zapasów. W kwartale trzecim ograniczały one skalę dynamiki wzrostu PKB o aż -7,7 pkt. proc, podczas gdy w kwartale drugim zmniejszały wzrost o -3,0 pkt proc. Podobnie jak w czterech poprzednich kwartałach, dodatnim okazał się wkład w dynamikę PKB eksportu netto (+5,9 pkt proc., wobec zanotowanych dla kwartału drugiego +2,1 pkt. proc.). Wypada w tym miejscu przypomnieć często obserwowaną symetrię pomiędzy tym co dzieje się w zapasach i eksporcie netto. Gdy zapasy są zmniejszane (ograniczając PKB), jednocześnie odnotowywany jest pozytywny wkład eksportu netto (bo mocno spada import).

Wyniki kwartału trzeciego napawają lekkim optymizmem. Po dwóch pierwszych kwartałach, w których realny wynik PKB był niższy niż przed rokiem – w kwartale trzecim pojawił się wzrost. Owszem niewielki i opóźniony w stosunku do oczekiwań formułowanych w początku roku, ale jednak wzrost. Niestety słabą wróżbą na przyszłość jest kontynuowanie forsownej redukcji zapasów. Najwyraźniej poziom zamówień na nadchodzące kwartały jest oceniany jako bardzo niski. Cieszy wciąż wysoka dynamika nakładów brutto na środki trwale. Jest ona nie tylko składową działań administracji w zakresie rozbudowy infrastruktury, ale również inwestycji firm w rozbudowę i unowocześnianie mocy produkcyjnych, po części też resztek górki inwestycji ludności w zasoby mieszkaniowe. Najpozytywniej natomiast prezentują się dane o poziomie spożycia, zwłaszcza spożycia indywidualnego, gdzie przełamane zostały wreszcie wcześniejsze negatywne tendencje.

Zobacz także inne raporty KIG

Sprawdź także rachunki narodowe w II kwartale

Zapisz się na newsletter i bądź na bieżąco! >>> TUTAJ 

Kontakt

Piotr Soroczyński
Główny ekonomista KIG
tel. 502 503 272
e-mail: psoroczynski@kig.pl